Bono Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Bono, finansal yapı içerisinde güvenli menkul kıymetler olarak görülür. Kullanıldığında karşılaşabilecek riskler düşük ve azdır. Bu nedenle yatırımcıların çok fazla tercih ettiği bir yatırım türüdür. Yatırımcıların paraları bu şekilde değerlenmiş olur. Fakat kullanılmadan önce tüm detaylarının öğrenilmesi hayati önem taşır.

Bono Nedir?

Vade zamanı 60 günden az ve 360 günden fazla olmayan menkul kıymetlerdir. Bu kıymetler çıkarıldığı kurum tarafından ödeme, ispat ve teminat için kullanılır. Bono adı daha sıklıkla kullanılmasına karşın, bunlara senet adı da verilir. Ancak bunlar hisse senedi ile karışabileceği için bazen yanlış anlaşılmalara sebep olabilir.

Bono bir ödeme vaadi anlamına gelir. Karşı tarafa borcu olan kişi, nakit ödeme yapamayacağı için bunun yerine bono verir. Yani bir tür söz gibidir. Vadesi geldiğinde karşı tarafa ödemesini yapar. Ödeme şekli iki türde yapılabilir. Bunlardan birincisi, vade zamanı dolduğunda bunu alarak karşı tarafa vermesi ve karşılığında borcunu almasıdır. Elden gerçekleşir. İkincisi ise, bankaya başvurarak olur. Senedi alan kişi bankaya götürür ve iskonto ettirerek bedelini alır.

Şirketler ya da devletler tarafından çıkarılır. Yaptığınız yatırım sayesinde paranızı hem garantiye almış hem de değerlenmiş olursunuz. Paranız karşı tarafta bulunduğu süre içerisinde belli bir faiz oranı belirleyerek faiz kazancı elde edilir. Kullanım açısından bankadan kredi almaya benzer. Bir bankaya gidip kredi çektiğinizde belli bir ödeme tarihi ile faiz karşılığında borçlanırsınız. Bonolar da aynen böyledir.

Bono Özellikleri Nelerdir?

Senetlerde olması gereken şartlar şunlardır;,

• Ödenecek bedel vaadi,
• Alacaklının adı ve soyadı,
• Düzenlenen gün ve tarih,
• Düzenlendiği yer,
• Senedi yapan kişinin imzası,
• Vade.

Bunların temel özellikleri ise aşağıdakiler gibidir;

• İki tarafın yer aldığı bir ilişki türüdür.
• Alacaklı ve borçlu olmak üzere iki taraf vardır.
• Belli bir miktardaki parayı belli tarihte ödeme sözü içerir.
• Emre yazılı olarak düzenlenir.
• Nama ya da hamiline yazılı olarak düzenlenmez.
• Senette kabul kabul yoktur.

Bono Çeşitleri Nelerdir?

• Hazine Bonosu: Türkiye Cumhuriyeti hazinesi tarafından çıkarılan senet türüdür. Kısa vadelidir. Türk lirası ya da döviz cinsinden iç borçlanma yapar. Vade bitimine kadar elde tutulursa, anapara ve faiz ödemesi garantidir.
• Altın, Gümüş ve Platin Bonoları: Kıymetli maden aracı kurumlarının maden cinsinden ihraç ettiği menkul kıymet türüdür. İskontolu ve iskontosuz olmak üzere iki çeşidi bulunur. Vadesi 60 ile 360 gün arasında değişir. Bu tip menkul kıymetler halka arz edilme ya da iskonto kuralına göre satışa çıkarılır. İskonto oranları vadeye uyacak şekilde yıllık olarak hesaplanır. Vade sonu bedel Türk Lirası, maden cinsi ya da döviz olarak alınabilir.
• Banka Bonoları: Kalkınma ya da yatırım bankaları tarafından düzenlenir. Borçlu adıyla çıkarılır. Sermaye Piyasası Kurulu tarafından kayda alınır. İskonto esasına göre satışa sunulur. Halka arz edilen menkul kıymetlerin vadesi 60 ile 360 gün arasındadır. Tahsili satılacak olanların vadesi ise 15 ile 360 gün arasında değişir. Halka arz edilmek amacı ile hazırlanan menkul kıymetlerin satışında iskonto oranı yıllık olarak hesaplanır. Satışın yapılacağı satış süresi banka tarafından duyurulur. Bu tarz bonoların alım atımı ikinci el piyasasında serbesttir.
• Finansman Bonosu: İşletmelerin kısa süreli fon ihtiyacını karşılama amacı taşır. Genellikle anonim ortaklık adı altında kurulan büyük firmalar, bankalar ve finans kuruluşları tarafından çıkarılan borç senetleridir. ABD gibi ülkelerde sıklıkla kullanılan menkul kıymet türüdür. Bunların geri ödeme süreleri 9 ayı geçmez. Türkiye’de ise kullanılmaya 1986 yılından sonra başlanmıştır.

Bono Nasıl Düzenlenir?

• Senet metninde bono ya da emre muharrer kelimesi yer alması zorunludur.
• Kayıtsız şartsız bir ödeme vaadi bulunmalıdır.
• Ödenecek tutar senette yer almalıdır.
• Vade zamanı senette yazılır. Ancak yazılmasa da kabul edilebilir.
• Ödeme yerinin belirli olması zorunludur. Ödeme yerine belli değilse borçlunun yeri ödeme yeri sayılır. Ancak keşidecinin yeri de belli değilse ad ve soyad kısmında yer alan yer esas alınır. Aksi halde senet kambiyo senedi olma özelliğini kaybeder.
• Bedelin kime ödeneceği yazılması gerekir.
• Senedin tanzim edildiği gün ve yer belirli olmalıdır.
• El yazısı şeklinde atılmış imza bulunmalıdır.