SGK – SSK 3600 Günden Emekli Olma Şartları Nelerdir?

Tüm özel sektör çalışanları bir an önce emeklilik hakkını elde ederek geleceklerini ve aylık gelirlerini güvence almanın hayalini kurar. Emeklilik, sabit bir gelirin ve bir emekli ikramiyesinin ya da kıdem tazminatının garanti altına alındığı, çalışma hayatının mükafatı olan önemli bir süreçtir. Olabildiğince erken yaşta emeklilik hakkı garanti altına alınırsa çalışanın ve ailesinin hayat kalitesi artar, koşulları rahatlar; üstelik istendiği takdirde çalışma hayatına yine de devam etmek mümkündür.

Emeklilik hakkının doğmasına dair hesaplamalar, yıllar içinde değişen uygulamalar nedeniyle oldukça kafa karıştırıcı bir noktaya gelmiştir. İş Kanunu’na göre emeklilikten söz edebilmek için üç ana faktörün sağlanması ve bir araya gelmesi gerekir. Bu faktörler; yaş, prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresidir. Dördüncü bir faktör olarak ise işe başlama tarihinden söz edilebilir. Bu tarih, hangi çalışanın ne zaman emekli olabileceğinin belirlenmesinde ve mevcut uygulamadaki karışıklığın çözümlenmesinde etkilidir. Çalışma yılı ve prim ödeme günü aynı olsa da neredeyse her çalışanın emeklilik tarihi, işe giriş yılına göre farklı olarak hesaplanmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumunun belirlemiş olduğu 3600 günden emeklilik şartlarının meydana gelebilmesi için de işe giriş tarihi, sigortalılık süresi, prim gün sayısı ve yaş faktörlerinin hepsi birlikte ele alınır.

3600 Günden Emeklilik Şartları Nelerdir?

Emeklilik yaşı ve sigortalılık yılı kanundaki yeni düzenlemelerle giderek artırılmış ve her yeni yönetmelikle yukarı çekilmiştir. Eski kanun ve uygulamalar ile çalışanlara 35-40 gibi genç yaşlarda emeklilik hakkı mümkün kılınmışken; günümüzde emekli olabilmek için 7000 prim günü ve 25 yıllık sigortalılık süresi gibi uzun periyotlardan söz edilmektedir. Yaş kriterinde alt sınır ise 60 yaş seviyesine kadar gelmiştir. Bu koşullarda emekliliğin tüm şartlarını bir arada sağlamak oldukça zordur ve çok geç yaşta mümkündür.

Günümüzde emeklilik koşullarının giderek zorlaşması nedeniyle 3600 günle emeklilik, yalnızca hak sahiplerine sağlanan özel ve avantajlı bir durum haline gelmiştir. 3600 günden emeklilik şartları, bu nedenle sigortalı kesim tarafından oldukça merak edilir ve araştırılır.

3600 gün üzerinden emeklilik işlemleri, kazanılmış hakların korunmasına yönelik geçici bir kanun maddesine istinaden yapılmaktadır. Bu madde 506 sayılı kanunun geçici 81/C bendine göredir. Bu nedenle gün sayısının doldurulması ve yaş kriterlerinin sağlanması bazı özel şartların oluşmasına bağlıdır. 3600 gün ile emeklilikte hak sahibinin talebine istinaden kendisine emekli aylığı bağlanır ancak söz konusu emekli maaşları diğer emeklilik maaşlarına nazaran görece olarak daha düşüktür.

Sigortalı çalışanlar için 3600 günden emekli olabilmenin ilk şartı 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta girişinin yapılmış olmasıdır. Bu tarihten sonra çalışma hayatına başlayan sigortalıların 3600 günden emeklilik hakkından yararlanması mümkün değildir. 8 Eylül 1999 öncesi girişi yapılan sigortalılarda 15 yıllık sigorta sürenin de tamamlanmasıyla emekliliğe hak kazanılabilir.

Kanunun geçici maddesi uyarınca; 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta girişi yapılan kişiler 23 Mayıs 2002 tarihi itibarıyla 3600 gün prim gün sayısı ve 15 yıllık sigortalılık şartını sağlamış olmalıdır. Bu koşularda yaş alt sınırı kadınlar için 50 yaş; erkekler için 55’dir. Tüm bu koşulları bir arada sağlayan kişiler 3600 günden emekli olmaya hak kazanır.

Söz konusu 3600 gün prim ödeme gün sayısı ve 15 yıl sigortalılık yılı şartlarının sağlanması 2011 yılı ve sonrasına kaldı ise; emeklilik hakkından söz edebilmek için kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşını tamamlamak durumunda kalır.

3600 Günden Emeklilik Hesaplama Nasıl Yapılır?

8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta girişi yapılan çalışanlarda; 23 Mayıs 2002 tarihinde 15 sigorta yılı şartı sağlandı ise; kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaşında emekli olunabilir. Bu şartların bir arada sağlanamadığı durumlarda aşağıdaki hesaplamalar esas alınır.

Erkekler İçin 3600 Günden Emeklilik Hesaplama Formülü

• 24 Mayıs 2002 ile 23 Mayıs 2005 tarihleri arasında şartları yerine getiren erkeklerde 56 yaşını doldurmuş olmaları halinde;
• 24 Mayıs 2005 ile 23 Mayıs 2008 tarihleri arasında şartları yerine getiren erkeklerde 57 yaşını doldurmuş olmaları halinde;
• 24 Mayıs 2008 ile 23 Mayıs 2011 tarihleri arasında şartları yerine getiren erkeklerde 58 yaşını doldurmuş olmaları halinde;
• 24 Mayıs 2011 ile 23 Mayıs 2014 tarihleri arasında şartları yerine getiren erkeklerde 59 yaşını doldurmuş olmaları halinde
• 24 Mayıs 2014 tarihinden sonra yerine şartları getiren erkeklerde 60 yaşını doldurmuş olmaları halinde emeklilik aylığına hak kazanılmasından söz edilebilir.

Kadınlar İçin 3600 Günden Emeklilik Hesaplama Formülü

• 24 Mayıs 2002 ile 23 Mayıs 2005 tarihleri arasında şartları yerine getiren kadınlarda 52 yaşını doldurmuş olmaları halinde;
• 24 Mayıs 2005 ile 23 Mayıs 2008 tarihleri arasında şartları yerine getiren kadınlarda 54 yaşını doldurmuş olmaları halinde;
• 24 Mayıs 2008 ile 23 Mayıs 2011 tarihleri arasında şartları yerine getiren kadınlarda 56 yaşını doldurmuş olmaları halinde;
• 24 Mayıs 2011 tarihinde sonra şartları yerine getiren kadınlarda 58 yaşını doldurmuş olmaları halinde emeklilik aylığına hak kazanılmasından söz edilebilir.

Görüldüğü gibi 3600 günden emeklilik şartları hesaplanırken kademeli yaş kriteri esas alınır. 3600 günden emeklilikte yaş aralıkları kadın ve erkeklerde değişiklik gösterir.

Örneğin sigorta girişi Mayıs 1983 olan kadın çalışan için ana hesaplama yılı olarak kabul edilen 23 Mayıs 2002 tarihinde çalışma süresi 19 yıldır. Dolayısıyla 15 yıllık sigorta çalışma yılı kriteri sağlanmıştır. İkinci adım olarak, bu çalışanın prim ödeme günü şartı olan 3600 günlük süreyi hangi tarihte sağladığına bakılır. Prim gününü doldurma tarihi Kasım 2008 ise; bu tarih 24 Mayıs 2008 ile 23 Mayıs 2011 tarihleri arasında kaldığından bu kadın çalışan emeklilik için 56 yaşını beklemek durumundadır. Aynı durumda bir erkek sigortalı olsa idi, emekliliğe hak kazanabilmesi için 58 yaşını doldurması gerekecekti.

Başka bir örneğe göre; eğer erkek bir sigortalı çalışan 15 yıl sigortalılık süresi kriterini 2002 yılında sağlıyor, prim ödeme gününü de 2012 yılında tamamlıyorsa bu kez yaşa bakılır. Prim gün sayısının dolduğu 2012 tarihinde çalışan yaş sınırı kriterini sağlamıyor ise, yaşın dolduğu tarihte tüm şartlar yerine getirilmiş kabul edilecektir. Bu durumda söz konusu çalışanın emekliliği yaşına göre 2020-2025 yılına kadar kalabilir.

Yukarıdaki hesaplamalardan anlaşıldığı üzere, tüm ana unsurlar bir arada ve aynı anda sağlanmadığı sürece 3600 günden erken yaşta emeklilikten söz edilemez. Sadece 52 yaşı doldurmak, sadece 3600 prim ödeme günü doldurmak ya da bu kriterlerden birden fazlasını da olsa birlikte sağlamak emeklilik hakkının doğmasını tek başına sağlamayacaktır. Emeklilik hesaplamalarında belirtilen tüm ana unsurlar sağlansa dahi, sigorta giriş ve işe başlangıç tarihi 8 Eylül 1999 ve sonrasına kalmış ise 3600 günden emekli olma hakkı mümkün olmaz.