İş Kazası Bildirimi Nasıl Yapılır? Bildirmeme Cezası Nedir?
Son yıllarda ülkemiz iş güvenliği konusunda bir hayli yol katetti. İş kazalarının önlenmesi ve kazaların sonrasında yapılacaklarla ilgili düzenlemeler, istatistiksel hesaplamaların daha doğru olmasına yardımcı oluyor, dolaylı yoldan da işçilerin iş güvenliğinin sağlanması için alınacak önlemlerin geliştirilmesini sağlıyor. Bu yüzden işverenlerin çalışma alanında meydana gelen iş kazaları ve meslek hastalıklarını Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmeleri yasal bir sorumluluk. Bu sorumluluğun altında istatistiksel veri toplanmasının ötesinde işverenlerin iş güvenliği ile ilgili kıstaslara dikkat edip etmediğinin tespit edilmesi niyeti yatıyor. Söz gelimi, bir şirkette art arda kaza bildirimi yapıldıysa, iş güvenliği uzmanlarının teftişe gönderilerek ihmal olup olmadığının kontrol edilmesi sağlanıyor.
İş Kazası Nedir?
Genel olarak iş yerinde ya da işçinin iş akdinde belirtilmiş bir işi yaparken meydana gelen kazalara iş kazası diyoruz. Ancak anlaşmazlıkların giderilmesi adına 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamında iş kazası nedir, genel bir çerçeve belirlenmiştir. Yasaya göre iş kazaları:
- Fiziksel olarak iş yerinde meydana gelen kazalar
- İşçinin işveren tarafından verilen bir işi yaparken maruz kaldığı kaza/ sağlık sorunları
- İşçinin işveren tarafından çalışma yeri dışına gönderilmesi sonucu yolculuk esnasında
- 4A maddesi kapsamında çocuğunu emziren kadın sigortalının emzirme sırasında meydana gelen kazalar iş kazası olarak kabul edilir.
İş Kazası Bildirimi Nasıl Yapılır?
Eskiden iş yerinde meydana gelen kazalarda işverenin bir formu doldurup elden Sosyal Güvenlik Kurumuna teslim etmesi gerekiyordu. Fakat gelişen teknoloji ile birlikte önce bu hizmet SGK’nın e-hizmet platformuna, ardından da e-Devlet sistemine taşındı.
Sosyal Güvenlik Kurumu Üzerinden İş Kazası Bildirimi
1. Aşağıda linkini bulabileceğiniz e-sgk platformuna giriş yapmalısınız. Karşınıza çıkacak ekrana kullanıcı kodu ve iş yeri şifrenizi girdikten sonra güvenlik kodunu girerek giriş yapın.
2. İş kazası geçiren çalışanların bilgilerini ve kaza ile ilgili istenen bilgileri doldurduktan sonra formu onaylayın. Eskiden tek bir iş kazasında birden fazla işçinin yaralanması halinde her işçi için ayrı bildirim yapılması gerekiyordu. Ancak ocak ayında gelen yeni düzenleme ile birlikte aynı platformdan birkaç işçinin kaza bildirimini aynı anda yapabilirsiniz.
Sosyal Güvenlik Kurumu Üzerinden İş Kazası Bildirimi İçin TIKLAYINIZ!
e-Devlet Üzerinden İş Kazası Bildirimi
Aşağıda bulabileceğiniz linke tıkladığınızda karşınıza gelecek ekrana TC Kimlik numaranız ve e-devlet şifrenizle giriş yaptıktan sonra birkaç onay işleminden sonra iş kazası bildiriminde bulunabilirsiniz. e-Devlet şifreniz yoksa en yakın PTT şubesine başvurarak nüfus cüzdanınız ve 5 TL karşılığında şifre alabilirsiniz.
İş kazası bildirimlerini elektronik ortamda yapmak hem işveren hem de SGK için daha kolay bir yöntem olduğu için daha çok tercih ediliyor. Ancak dilerseniz aşağıda örneğini bulabileceğiniz İş Kazası Bildirim Formunu elden doldurarak posta yoluyla iş yerinin bağlı olduğu SGK İl Müdürlüğüne gönderebilirsiniz. Postanın SGK’ya ulaşması sırasındaki zaman kaybınızın yasal bildirim süresini geçmeyeceğinden emin olmanız gerekiyor çünkü bildirim zamanı olarak sizin postaya verdiğiniz tarih değil belgenin SGK’ya ulaştığı tarih dikkate alınacaktır.
E-Devlet Üzerinden İş Kazası Bildirimi İçin TIKLAYINIZ!
İş Kazası Bildirme Süresi ve Cezası
Kanun aracılığıyla belirlenmiş kapsamdaki iş kazalarının işveren tarafından SGK’ya bildirilmesi isteğe bağlı bir durum değil yasal bir zorunluluktur. Kazaların bildirilme süreleri ise yine 5510 sayılı kanun ile 3 iş günü olarak belirlenmiştir. Ancak kaza yalnızca tıbbi yardım gerektiren bir kaza değilse kaza olduğu anda kolluk güçlerine haber verilmesi gerekir. Bildirilmesi gereken kazaya dair tutanak bulunmuyorsa bu işverenin ihmali sayılacağından iş kazası bildirim girişi yapılmış bile olsa ceza kapsamına girer.
6331 sayılı İş Güvenliği Kanununa göre 3 iş günü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmeyen iş kazalarında her işçi için işverene idari para cezası kesilir. Bu ceza 2018 itibariyle en az 3.092 TL olmakla birlikte kazanın niteliğine göre artabilir. İş kazası bildirmeme cezası nedir sorusunun cevabı şu şekilde verilebilir:
İş Kazalarının Tehlike Sınıfları Listesi Tebliğine Ulaşmak İçin TIKLAYINIZ!
İş Kazası Bildiriminden Sonra Neler Yapılmalı?
Elbette iş kazası olması halinde işverenin sorumlulukları kazayı bildirmekle bitmiyor.
1. Tıbbi Harcamalar
İş kazası girişi yapıldıktan önce ya da sonra işçilerin sağlık harcamalarının tamamı işverenin sorumluluğundadır. Fakat iş güvenliğinin sağlanması için teşvik kapsamında işverenlere bu sağlık harcamalarını belgelemeleri durumunda Sosyal Güvenlik Kurumundan ücreti tahsil etme imkanı sağlanıyor.
2. İş Göremezlik Ödeneği
İş kazasında yaşadığı incinme, yaralanma dolayısıyla işine devam edemeyen işçilere yasalar tarafından iş göremezlik ödeneği sağlanır. Bu ödeme işveren iş kazasını bildirdikten sonra işçinin iş göremezlik raporunu SGK’ya sunması halinde işverene hiçbir yük olmaksızın SGK tarafından ödenir.
İşçinin alacağı iş göremezlik ödeneği miktarı ise işçinin son 3 aydaki prime esas kazancının prim gününe bölünmesi ile hesaplanır. Günlük kazanç miktarı bu şekilde tespit edildikten sonra iş göremeyeceği gün sayısı ile çarpılır ve Ziraat Bankası aracılığı ile işçiye ödenir.
3. İş Kazası Araştırma Raporu
İş kazası meydana geldikten sonra kazanın tekrar etmemesi için neden kaynaklandığı araştırılmalıdır. Bu araştırma ise işverenin sorumluluğundadır. Kazaya sebep olan faaliyet, kazanın olduğu sırada çalışma yerinin şartları, kazanın oluş şekli, görgü tanıkları vb. bilgileri içermesi gereken bu araştırma raporu her kaza için ayrıca düzenlenmeli, şirket tarafından olası bir denetim halinde iş güvenliği uzmanlarına gösterilmek üzere saklanmalıdır.
4. İş Kazası Kayıtları
İş kazası kayıtları araştırma raporları gibi her kaza için ayrıca düzenlenen raporlar değil tüm raporların işlendiği genel bir kayıt sistemi olmalıdır. Bu sistemde şirketin kuruluş tarihinden itibaren meydana gelen tüm kazalara dair şu bilgiler yer almalıdır:
- Kaza geçiren personellerin bilgileri
- Kazaların maddi kayıplı, ölüm vb. kategorileri
- Kazaların meydana geldiği sırada yapılan işler
- Kazalar sonrasında işçilere verilen tıbbi raporların birer örnekleri
- Fotoğraf, kroki gibi hemen her türlü delil
Bu kayıtların tutulması yasal bir zorunluluk olmakla birlikte ne yazık ki kayıtların nasıl tutulacağına dair herhangi bir kılavuz söz konusu değildir. Bu yüzden işverenlerin kendi tercihlerine bağlı olarak istedikleri şekilde kayıtları tutabileceğini söyleyebiliriz. Bu kayıtlar ayrıca işveren ile işçi arasındaki olası anlaşmazlıklarda delil niteliği görebileceğinden kayıtlara alınacak her türlü belgenin doğru, eksiksiz ve yasal olduğuna emin olmalısınız.