Çeyiz Parası Sorgulama İşlemi Nasıl Yapılır?
Evlenme kararının ardından gelecek olan ev kurma, düğün masrafları gibi harcamaları karşılamak için halk arasında “çeyiz parası” ya da “çeyiz yardımı” olarak bilinen, resmi evraklarda ise “evlenme ödeneği” olarak geçen devlet tarafından direkt olarak maddi yardım şeklinde sağlanan sosyal bir hak mevcuttur. Ancak, belirtilen haktan yararlanabilmek için bir ilgili mevzuatla altı çizilmiş şartlara uygun olmak gerekir. Evlilik yardımı hakkında resmi bilgiler, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu adı altında düzenlenmiştir. İlgili kanunun, Madde 18, Madde 20, Madde 32, Madde 43 ve 17/04/2008 tarihinde yapılan değişiklikle Madde 37, Madde 64 ve Madde 97’sinde gerekli tüm detaylar mevcuttur.
Çeyiz Parası Nasıl Alınır?
Çeyiz parasının alınabilmesi için, gerekli şartları yerine getirenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu’na dilekçe ile başvurmaları gerekmektedir. Evlilik ödeneği, evlenme esnasında kişiye verilmez. Dilekçenin evlendikten sonra kuruma iletilmesi zorunludur. Eğer nüfus cüzdanınızda evlilik durumunuz henüz işlenmediyse, dilekçe ile birlikte evlenme cüzdanınızın bir kopyası da kuruma sunulmalıdır. İlgili dilekçenin, evlendikten 5 sene içerisinde kuruma iletilmemesi durumunda hak sahibinin çeyiz parasından yararlanması söz konusu değildir. Dilekçe, eğer sigorta SSK veya Bağ-Kur temelliyse kişinin bağlı olduğu il müdürlüğünün Sosyal Güvenlik Merkezi’ne; eğer sigorta Emekli Sandığı temelliyse Kamu Görevlileri Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığı’na iletilecektir. Yine ilgili dilekçede, alınan yetim maaşının tahsis numarası belirtilmek zorundadır.
SGK tarafından yapılacak ödeme, hak sahibinin kuruma bildirmiş olduğu banka hesabına yatırılmaktadır ancak, ilgili kanunda paranın yatacağı zaman dilimi belirtilmemiştir.
Çeyiz Parası Almak için Gerekli Şartlar Nelerdir?
- Anne veya babanın iş kazası veya meslek hastalığı sebebiyle kaybedilmiş olunması
- Vefat eden ebeveynin ölüm sigortasının bulunması. İlgili kanunda belirtilen şekliyle, sigortalı bütün çalışanların ölüm sigortası primleri ödenmektedir. İlgili sigorta, kayıt dışı istihdam edilmeyen her bireyin, yakınları için hak mağduriyetlerinin önlenmesi adına uygulamaya koyulan bir sigorta biçimidir.
- Kız çocuk olmak. Ne yazık ki, çeyiz parası uygulamasından erkek çocuklar faydalanamamaktadır.
- Yetim aylığı alıyor olmak
Evlilik durumlarında, kız çocuklarının faydalandıkları ölüm aylığı kesilmektedir. Hem bu kesintiden dolayı oluşacak zorluklar hem de evlilik masraflarını gidermek adına devlet belli bir meblağ nakit yardımı sağlar. İlgili meblağ peşin ödeme şeklinde hak sahibine iletilmektedir.
Görüldüğü üzere, bu sosyal haktan faydalanabilmek için yetim aylığı alıyor olmak ön koşullardan birisidir ve hangi durumlarda yetim aylığı alınabildiği diğer bir önemli konudur. Hak sahiplerinin hangi şartları sağlaması gerektiği 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 32. maddesi ile düzenlenmiştir. İlgili yasaya göre, ebeveyniniz en az 5 seneyi kapsayacak şekilde sigortalı olmak zorundadır ve 900 gün boyunca i. Mallüllük Sigortası, ii. Yaşlılık Sigortası ve iii. Ölüm Sigortası primleri ödenmiş olmalıdır. Kız çocukları yaşları ne olursa olsun, evlilik ve sigortalı bir işe girme dışındaki durumlarda ölüm aylığından yararlanabilmektedir. Eğer evlendiğiniz esnada, çalışıyor ve ölüm maaşından bu sebeple faydalanamıyor iseniz, evlilik ödeneğine başvurmanız mümkün değildir.
Çeyiz Parası Hesaplama İşlemi Nasıl Yapılır?
Çeyiz parası hesaplama işlemi Emekli Sandığı veya SSK ile Bağ-Kur sigortalıları arasında farklılık göstermektedir.
- Kaybettiği yakını Emekli Sandığı ile sigortalı olup evlilik yardımından faydalanmak isteyen kız çocukları, eğer 01.10.2008 tarihinden önce yetim maaşından faydalanmaya başlamış ise 12 aylık yetim maaşı toplamları kadar nakit yardımı alabilirler; eğer 01.10.2008 tarihinden sonra yetim maaşından faydalanmaya başlamış ise de maaşının 24 katı ödenir. İlgili tarihten önce sigortalı olanların yararlandığı toplu para alımı, mevzuatta evlenme ödeneği olarak değil evlenme ikramiyesi olarak geçmektedir.
- Kaybettiği yakını SSK veya Bağ-Kur ile sosyal güvence hakkına sahip ise, evlilik yardımından faydalanmak isteyen bireyler 24 aylık maaşları toplamı kadar yardım alırlar.
Ne yazık ki e-devlet üzerinden herhangi bir çeyiz parası sorgulama işlemi yapılamamaktadır. Her iki kategorideki bireyler için, bu yardım 1 defaya mahsus uygulanır ve 2 sene içerisinde meydana gelebilecek herhangi bir boşanma durumunda yetim maaşlarını geri talep edemezler.