Boşanan Kadınlar Dul Maaşı Nasıl Alır?

Sosyal devlet anlayışının gerekliliklerinden biri de çeşitli şartlar dolayısıyla çalışmayan veya çalışamayan vatandaşların hayatlarına devam edebilmeleri için gerekli imkanların devlet tarafından sağlanmasıdır. Bu imkanlar barınma, sağlık vb. ihtiyaçların ücretsiz olarak karşılanması yoluyla da sağlanabileceği gibi devlet söz konusu vatandaşlara direkt olarak maddi yardımda da bulunabilir. Dul ve yetimler için yapılan maddi yardımların kapsamları, başvuru süreçleri konusunda ise ciddi kafa karışıklıkları mevcut.

Boşanan Kadınlar Dul Maaşı Alabilir mi?

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bir kadının resmi olarak “dul” sayılabilmesi için eşinin vefat etmiş olması şartını koşuyor. Üstelik eşi vefat eden kadın kendisi çalışıyor veya anne-babasının sosyal güvencesinden faydalanıyorsa duş maaşı alamıyor. Bu durumdan anlaşılabileceği üzere boşanan kadınlara dul maaşı bağlanmaz. Dolayısıyla boşanmış dul maaşı nasıl alınır, boşanmış kadına kadına dul maaşı ne kadar sorularının cevapları da otomatik olarak verilmiş olur.

Boşanmış Kadına Sosyal Yardım Yapılır mı?

Eşinden boşanmış bir kadının dul maaşı alamıyor olması devletin sosyal yardımlarından faydalanamayacağı anlamına gelmez. Eşinden boşanmış bir kadının devletten yardım alabileceği üç farklı seçenek mevcut.

1. Yetim maaşı

Çalışmadığı için sosyal güvencesi olmayan bir kadın, vefat etmiş olan anne-babasının SGK’sından faydalanarak yetim maaşı alabilir. Evlilik halinde çiftlerin birbirlerine karşı ekonomik sorumluluklarının olması sebebiyle evliyken yetim maaşından faydalanılması mümkün değildir. Boşanmış kadınlar maaş başvurularını ise Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüklerine yapabilirler. Başvuru esnasında istenen belgeler ise şunlardır:

• Nüfus müdürlüklerinden alınan vukuatlı nüfus kayıt örneği
• Yine nüfus müdürlüklerinden alınan kimlik araştırma belgesi
• Yetim maaşı talep eden kişi/kişilere ait 3 adet vesikalık fotoğraf
• Anne ya da baba emekli olduktan sonra vefat ettiyse onlara ait sağlık karnesi iadesi
• Kayyum ya da vasi varsa ilamlar
• Muhtarlıktan alınan mal bildirim belgesi
• SGK il ya da ilçe idari kurulu tarafından düzenlenen muhtaçlık belgesi

İlk bakışta istenen belgeleri edinmek uğraştırıcı gibi görünse bu belgelere teker teker bakıldığında yetim maaşı bağlanırken adaletin sağlanmasına yönelik gereklilikleri fark edilebilir. Boşanmış kadına babadan maaş bağlanması için yukarıdaki belgeler temin edildikten sonra bulunulan ildeki Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğüne giderek başvuru yapılabilir. E-devlet sistemi ilk kurulduğunda başvurular internet üzerinden de alınıyordu. Ancak yaşanan birtakım aksaklıklar dolayısıyla 2016 yılının başından itibaren yetim maaşı bağlanması için istenen belgelerin elden teslim edilerek başvuru yapılması gerekiyor.

2. Yoksulluk nafakası

Boşanma halinde taraflardan herhangi biri ekonomik güçsüzlüğe düşüp yaşamını idare etmekte zorlanacak hale geliyorsa yasalar kapsamında karşı taraftan yoksulluk nafakası talep etme hakkına sahip. Yoksulluk nafakası için cinsiyet ayrımı bulunmamakla birlikte ülkemizin sosyal yapısı dolayısıyla erkeğin boşanma sebebiyle yoksulluğa düştüğü durumlar çok nadiren görülüyor. Dolayısıyla erkekler için bu hakkı yasaklayan bir kanun maddesi olmasa da örneği çok az.

Yoksulluk nafakası için yetim maaşında olduğu gibi bir başvuru durumu yok, nafaka talep eden taraf diğer tarafa dava açmak suretiyle bu nafakayı talep edebilir. Ancak yoksulluk nafakasında zaman aşımı söz konusu. Boşanma kararının kesinleşmesini takip eden 1 sene içinde yoksulluk nafakası için dava açılabilir.

3. İştirak nafakası

Devlet tarafından boşanmış annelere maaş bağlanması söz konusu olmasa da çocuğunun velayetini almış olan anne boşandığı eşinden iştirak nafakası adı altında maddi yardım talep edebilir.

İştirak nafakası yetişkin olmayan çocukların bakımına destek olmak için velayeti alan tarafa diğer tarafın ödediği nafaka türüdür. Çocuğun eğitim, sağlık, barınma, beslenme gibi ihtiyaçlarının ebeveynler tarafından ortak karşılanması fikrine dayanır. Tıpkı yoksulluk nafakası gibi iştirak nafakası için de dava açılması gerekir. Fakat yetişkin olmayan çocukların söz konusu olduğu boşanma davalarında bazı hakimler tarafından otomatik olarak iştirak nafakası bağlanır.

Karşı tarafın ödeyeceği iştirak nafakası hesaplanırken TÜFE/TEFE, döviz ve altın fiyatlarındaki artış, ebeveynlerin gelirleri ve çocuğun olası giderleri dikkate alınır.

Yetim maaşı devlet tarafından ödenirken iştirak ve yoksulluk nafakalarının ödemeleri kişiler tarafından yapılır. Bu ödemelerin yapılmadığı haller için cezai yaptırımlar olsa da en nihayetinde kişinin insiyatifine bağlı olan bu nafaka ödemeleri geç ödenebiliyor, hatta hiç ödenmiyor. Eşleriyle bu gibi sorunlar yaşayan boşanmış kadınların Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına konuyu bildirmesi, anlaşmazlık devam ederse en kısa zamanda yasal süreç başlatması gerekiyor.