Nota Vermek Ne Demek? Hangi Durumlarda Diplomatik Nota Verilir?

Türk Milli Takımı’nın Keflavik Havalimanı’nda maruz kaldığı kabul edilemez uygulamanın ardından Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, alınan kararla İzlanda’ya nota vererek durumu kınadı. Çeşitli diplomatik krizlerde gündeme gelen nota nedir? Hangi durumlarda ülkeler birbirine nota verir?

Nota Nedir?

Diplomatik nota, dış politika çerçevesinde bir ülkenin başka bir ülkeye gönderdiği, siyasi sorunlar, iş birliği ve anlaşma önerileri, bilgilendirme gibi konularda gönderdiği bildiriye nota denir. Diplomatik nota, yazılı ve sözlü olmak üzere iki türlü gönderilebilir.

Sözlü nota, adı sözlü olmasına rağmen yazılı olarak hazırlanır ve üçüncü kişiden üçüncü kişiye gönderilip yalnızca paraflanırken, yazılı nota birinci kişiden birinci kişiye yazılır ve gönderen kişinin imzasını taşır. Sözlü nota resmi değer taşısa da yazılı notayla kıyaslandığında resmiyeti daha düşüktür.

Nota Hangi Dilde Yazılır?

Diplomatik nota sanılanın aksine yakın zamanda uygulanmaya başlanan bir diplomatik biçim değil. Çok uzun yıllardır yazılan diplomatik notalar 19. yüzyılın başlarına kadar, Avrupa’daki pek çok ülkenin ortak dil kabul etmesinden dolayı Latince yazılırdı. 1817 yılında Britanya, Avusturya İmparatorluk Mahkemesi’ne İngilizce bir nota göndererek diplomatik nota dilini değiştirdi. Günümüzde diplomatik nota, eğer iki ülke ortak bir dil kullanıyorsa bu dilde, kullanmıyorsa Fransızca olarak yazılmaktadır.

Nota Reddedilebilir mi?

Gönderilen ülkeye bağlı olarak diplomatik nota alıcı ülke tarafından kabul edilmeyebilir. Alıcı ülke bunu, gönderilen nota metnini aynı şekilde geri göndererek yapar. Eğer gönderilen diplomatik notanın dili, alıcı ülke tarafından sert ve kaba bulunmuşsa, içeriğinde yer alan maddelerin ülkenin iç işlerine karıştığı düşünülüyorsa, gelebilecek diplomatik yaptırımları göze alarak notayı reddedebilir.

Kolektif ve Eş Nota Nedir?

Diplomatik nota her zaman iki ülke arasında gerçekleşen resmi bir yazışma değildir. Bazı durumlarda birden çok ülke ortaklaşa bir nota hazırlayarak tek bir ülkeye gönderebilir. Birçok ülkenin bir araya gelerek tek bir ülkeye ortak nota göndermesine kolektif nota denir.

Tek bir ülkenin birden fazla ülkeyi kapsayan diplomatik notasına ise eş nota denir. Kolektif nota oldukça nadir olarak kullanılan bir türdür. Zira birden çok ülkenin aynı ortak menfaat ve karar çerçevesinde bir araya gelmesi oldukça zor olduğundan ülkeler tek başına nota göndermeyi tercih ederler.

İzlanda’da Ne Olmuştu?

Fransa maçının ardından, Salı günü gerçekleştirilecek 2020 Avrupa Kupası Maçı için İzlanda’ya uçan Türk Milli Takımı, İzlanda Keflavik Havalimanı’nda üç saat bekletilmiş, gereksiz yere çantaları ve özel eşyaları aranmış, ülkeye girişlerine izin verilmeyerek adeta illegal göçmen muamelesi yapılmıştı.

Havalimanında yaşanan bu skandalın ardından Türk ve yabancı muhabirlere açıklamalarda bulunan Emre Belözoğlu’nun röportajı sırasında İzlandalı bir vatandaş, mikrofon gibi tuttuğu tuvalet fırçasını Emre’ye uzatarak “sözde” röportaj yapmıştı.

Bu olayların ardından Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın yaptıkları açıklamalarla durumu kınamış ve gereğinin yapılacağını belirtmişlerdi. Açıklamaların ardından Oslo Büyükelçiliği aracılığıyla İzlanda’ya diplomatik nota verildi.

İzlanda’da gerçekleşen olaylara vatandaşlar da tepkisiz kalmadı ve sosyal medya platformu Twitter’da #TurksAreComingforIceland” etiketi kısa sürede trend topic listesine girdi.