1999 Yılından Önce Sigortalı Olanlar Ne Zaman Emekli Olabilir?
1999 yılının Ağustos ayında yaşanan büyük Marmara depreminin ardından yaşanan sıkıntılar, ekonomik dengelerin iyice bozulmasına sebep oldu. Bu yüzden de mecburi olarak bazı ekonomik tedbirlerin alınması gerekliliği ortaya çıktı. Bu dönemde ekonomik sıkıntıların düzeltilmesi adına kemer sıkma politikası uygulanmaya başlandı, ek vergiler konuldu, kamuda yapılan harcamalarda kesintiye gidildi ve uzun zamandır aslında büyük bir sorun olarak gündemi meşgul eden emeklilik yaşı ile ilgili bazı kanunlar belirlenerek bu konuyla ilgili hukuki anlamda düzenlemeler yapıldı. 9 eylül 1999 tarihinden sonra ve 30 Nisan 2008 tarihinden önce ilk defa sigortalı olarak işe başlayan kişiler için 25 yıl sigortalılık süresini ve 4500 prim günü sayısını doldurmaları halinde emekli olabilecekleri duyuruldu. Ancak kadınlar için 58, erkekler için ise 60 yaşın tamamlanması şartı getirildi. 01.05.2008 tarihinden sonra sigortalı olarak işe başlayanlar için 5510 sayılı reform kanununun koşulları geçerlidir. Ancak 9 eylül 1999 yılı ve öncesinde ilk kez işe giriş yaptıranlar 3600 prim gün şartı ile emeklilik haklarını kullanabilirler.
1999 Yılından Önce Sigortalı Olanlar Ne Zaman Emekli Olur?
Emeklilikle ilgili koşulların kolaylaşması beklenirken her yenilikten sonra daha da zorlaşıyor. Öyle ki emeklilik için aranan yaş şartı kademeli sistemde 65’lere kadar çıkabiliyor. Ancak eski sigortalılar kademeli sisteme tabi tutulmuyorlar. Onlar için farklı emeklilik fırsatları mevcut. Özellikle 9 Eylül 1999 yılı öncesi SSK’lı olarak çalışanlara 10 yıllık prim ile emeklilik şansı veriliyor. 10 yıllık prim ise 3.600 güne tekabül ediyor. Yani 3.600 gün boyunca sigortalı olarak çalışılan tarihten bu zamana kadar 15 yıl geçmesi gerekiyor ki zaten bu süre çoktan dolmuş durumda. Bu kanun sayesinde sigortalı olarak çalışmaya başlayan ancak çok fazla çalışma fırsatı bulamayan kişilere, özellikle de kadın sigortalılara bu sistem emeklilik fırsatı sunuyor. Öte yandan fırsattan yararlanacak olan kişiler bu primleri çalışarak doldurmak zorunda değil. İsterlerse borçlanma yolunu seçerek de emekli olma imkanına sahipler.
1999 Yılından Önce Sigortalı Olanlar İçin Yaş Şartı Nedir?
08.09.1981 tarihinden evvel işe giriş yapmış olan kadınlar, 3.600 prim gününü ve 50 yaşını doldurduktan sonra başka hiçbir şart aranmaksızın emekli olabiliyorlar. Erkeklerde ise 08.09.1976 tarihinden evvel ilk defa sigortalı olarak işe başlayanlarda yine kadınlarda olduğu gibi 3.600 prim gününü tamamladıktan ve 55 yaşını doldurduktan sonra başka hiç bir şart aranmıyor. Bu tarihlerden sonra yani 9 Eylül 1999’a kadar işe giriş yapan kişiler içinse bu kez kademe ve yaş devreye giriyor. İlk defa sigortalı olarak işe başlanan tarih ve 3.600 prim gününün tamamlandığı tarih baz alınarak kadınlarda emeklilik yaşı 58’e, erkeklerde ise 60’a kadar yükselebiliyor. Burada dikkat edilmesi gereken husus 15 yıl ve 3.600 prim günü ile kadınlarda emeklilik yaşı 50, erkeklerde ise 55 yaş şartlarından hangisi en son gerçekleşmiş ise o tarih baz alınarak emeklilik tarihi belirleniyor olmasıdır. Bu kanuna göre örnek emeklilik tarihi hesabı ise şu şekilde yapılabilir;
05.10.1958 doğumlu olan bir erkek eğer ilk sigorta girişini 15.07.1987 yılında yaptırdıysa, 1997 yılına kadar çalışıp, 3.600 prim gününü tamamladıysa ve 15 yıllık sigortalılık süresini ise 15.07.2002 yılında tamamladıysa bu kişi 3.600 prim gününü 15.07.1997 yılında doldurarak emekliler için tanınan ikinci şartı da yerine getirmiş olur. Aynı zamanda bu erkek 55 yaşına 05.10.2013 tarihinde bastıysa, bu koşullar altında üçüncü şartı da yerine getirmiş olur ve son şartın gerçekleştirildiği tarih ise 59 yaşına tekabül eder. Yani bu durumda bu erkek çalışan 05.10.2017 tarihinde emekli olabilir.
8 Eylül 1999 tarihi itibarıyla 18 yıl ya da daha fazla süre sigortalı olarak çalışan kadınlar, yani sigorta başlangıç tarihi 8 Eylül 1981 ve daha eski bir tarih olan sigortalı kadın çalışanlar “mezarda emeklilik” yasasına tabi değil. Bu kişiler eski yasanın öngördüğü şartlara göre emekli olabiliyorlar. Eski yasada 20 yıllık sigortalılık süresinin ve 5.000 prim gün koşulunun beraber sağlanması halinde kadın çalışan yaş şartı aranmaksızın emekli olma hakkına sahipti. 24.05.2002 tarihi itibarıyla ise “mezarda emeklilik” yasası bozularak eski sosyal güvenlik reformu ile kademeli sistem uygulanmaya başlanmıştır. Bu sisteme göre 3.600 prim gününden emekli olmak isteyen kişilerden belirlenen yaş şartını yerine getirmeleri istenmektedir.