Gelir Testi Nasıl Yaptırılır? Gelir Testi Formu Örneği

Sosyal güvenlik mevzuatına göre bir yerde çalışan veya bir iş yeri sahibi olan vatandaşlar devlet tarafında sunulan sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler. Ancak bu hakka sahip olan vatandaşların haricinde savaş veya görev malullüğü sebebiyle maaş bağlanmış olan, devletten 65 yaş maaşı alan ve işsizlik ödeneği alan kişiler de genel sağlık sigortalı olarak kabul edilmektedir. Tüm bu sayılan gruplara ek olarak hiçbir koşulu karşılamayan, sosyal güvencesi olmayan vatandaşların ise SGK’nın sunduğu sağlık hizmetlerinden faydalanma imkanına sahip olmak için gelir testine başvurması gerekir. Gelir testi, sigortalı olmayan kişilerin aile içinde kişi başına düşen gelirin tespit edildiği bir yöntemdir.

Gelir testi sayesinde sosyal güvencesi olmayan vatandaşın prim ödeme hususundan muaf mı yoksa sorumlu mu olduğu ve ne tutarda, hangi süre boyunca prim ödeyeceği belirlenir. Aynı evde yaşayan ve hane halkı olarak tanımlanan topluluğu oluşturan aile bireylerinin aylık gelirleri toplanarak, hane halkındaki kişi sayısına bölünmesiyle kişi başına düşen aylık gelir belirlenir ve buna göre de ödenmesi gereken prim tutarı oluşturulur. Tespit için yapılan bu işlemden sonra da vatandaş SGK’ya kaydını yaptırarak sağlık hizmetlerinden yararlanmaya başlar.

6824 sayılı yasadan önce gelir testi yaptırmak bu kapsamdaki vatandaşlar için zorunluluk halinde olan bir uygulamaydı. Bu yasanın yürürlüğe girmesinin ardından bu durum ortadan kalkmış, gelir testi çeşitli kriterlere göre oluşturulmuş kişi gruplarına uygulanan bir hale gelmiştir.

Gelir Testi Nasıl Yapılır?

Gelir testine konu olan genel sağlık sigortası (GSS) Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındadır. Ancak gelir testi Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı olan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV) tarafından yapılmaktadır. Testin her vatandaş tarafından yapılması zorunluluğu ortadan kalktığı için herhangi bir sosyal güvencesi olmayan vatandaşlar SGK tarafından öncelikle tespit edilir. Buna göre ilgili kişilere, testi yapmaya çağıran nitelikte bir tebligat gönderilir. Bu kişilerin aynı zamanda yaşamlarını sürdürdükleri aylık gelirlerinin asgari ücretin üçte birinin altında olması da göz önünde bulundurulan bir diğer kıstastır. Söz konusu kişilerin kendilerine yapılan tebliğden itibaren 1 ay içerisinde gelir testini yaptırmaları gereklidir.

Vatandaşlar, ikametlerinin bulunduğu yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına (SYDV) müracaat ederek gelir testi yaptırabilir. Belirtilen Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları ise her kaymakamlıkta mevcuttur.

Gelir testi yapılırken kişinin aynı evde yaşadığı eş, evli olmayan çocuk, eğitim nedeniyle şehir dışında yaşayan 25 yaşını doldurmamış çocuk ile büyükanne ve büyükbaba da test kapsamına alınır. Kişi gelir testi formunu tüm soruları eksiksiz cevaplayacak şekilde tam olarak doldurarak, formda belirttiklerinin yanıltıcı olmadığını, gerçeği yansıttığını beyan eder.  Formun neticelendirilmesinden sonra Sosyal Güvenlik Kurumu kişinin ödeyeceği prim tutarını belirler. Gelir tespit formu sonucunda gelir düzeyi düşük çıkan vatandaşların prim ödemeleri devlet tarafından üstlenilir.

GSS Gelir Testi Formu Nasıl Doldurulur?

GSS başvuru formu içerisinde 19 adet soru mevcuttur. Gelir testinin amacı aynı evde yaşayan ailenin toplam gelirinden bir kişiye düşen payın tespiti olduğundan; aile bireylerinin aylık olarak yaptıkları sarfiyatlar ve sahip oldukları mallar dikkate alınır.

Testte ailenin toplam gelirinin belirlenmesi için ise şu kıstaslar incelenir:

• Toplam hane halkına ait aylık gelir öğrenilir.
• İkamet edilen evin aile bireylerinden birine mi ait olduğu veya kira mı olduğu öğrenilir.
• Hane halkı bedelsiz hiçbir ödeme yapmadan başka bir kişi tarafından sunulmuş bir evde oturuyorsa, evin rayiç bedelinin 240’ta biri esas alınır.
• Ailenin oturmadığı başka konutu varsa bunların da 240’ta biri hesaplanır. Aile sahip olduğu evini kiraya vermişse, kira tutarı belirtilir.
• Hane halkına ait dükkanlar için rayiç bedelin 240’ta biri esas alınır.
• Ailenin mülkiyetindeki arsayla tarlaların rayiç bedelinin 240’ta biri hesaplanır.
• Otomobil ya da ticari amaçlı araçlar için rayiç bedelinin 120’de biri tespit edilir.
• Büyükbaş ya da küçükbaş hayvanlar varsa, ilçe ya da il tarım müdürlüklerince söz konusu hayvanlar için tespit edilen aylık gelir formda belirtilir.
• Bankadaki sahip olun nakdi varlıklar için aylık faiz kazancının iki katı tutar forma eklenir.
• Hane halkından bireylerin aldığı burs, yardım gibi ödemelerin aylık ortalaması hesaplanır.
• Ailenin mülkiyetinde olan diğer tüm gelirlerin aylık ortalaması belirlenir.

Testte aileye ait giderlerin tespit edilmesinde esas alınan kıstaslar şu şekildedir:

• Kıyafet, yiyecek, içecek, sigara, ev kirası, öğrenim, sağlık ve ulaşım gibi tüm giderlerin aylık ortalaması hesaplanır.

Gelir testinin sonuca bağlanma sürecinde gerekli görülürse ev ziyaretleri de yapılır. Test sonucunda ailenin aylık olarak yaptığı harcamaların toplamı, elde edilen aylık gelirden fazla çıkmışsa, bu durum ailenin aleyhine olacaktır. Çünkü fazla harcamadan doğan fark, gelire ilave edilir. Bir örnekle açıklamak gerekirse aylık geliri 1.200 TL olan bir ailenin 1.800 TL tutarında aylık harcama yapması arada 600 TL tutarında bir bütçe farkını doğurur.  Bu oluşan fark da hane halkının aylık elde ettiği gelire eklenmekte ve ailenin geliri 2.000 TL olarak kabul edilmektedir.

İlçe kaymakamlıklarında bulunan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına yapılan başvurunun ardından gelir testi sorgulama işlemini yapmak isteyen kişi e-Devlet sistemininden de yararlanabilir. E-Devlete giriş yaparak sorgulama işlemlerini gerçekleştirebilmek için kişinin bir şifre ile siteye erişime sahip olması gerekir. Gereken şifre PTT şubelerinden bizzat kişinin TC kimlik kartıyla başvurması üzerine alınabilir.

Gelir testi sonucunu öğrenmek için TIKLAYINIZ.

Gelir Testi Sonucuna Göre Yapılacaklar

Gelir testinden elde edilen sonuca göre hane halkında kişi başına düşen gelir, brüt asgari ücretin üçte birinden az ise, bu kişiler hiçbir prim ödemeden sağlık hizmetlerinden faydalanabilme hakkını kazanmış olur. Gelir testi yaptırmak herkes için bir zorunluluk iken 2017 yılı nisan ayı itibarıyla yürürlüğe giren 6824 sayılı Torba yasa sonucunda bu zorunluluk ortadan kaldırılmış, testi yaptırması gereken vatandaşlar bazı ölçütlere göre kısıtlandırılmıştır. Buna göre kişi işsiz kaldığında sosyal güvenlik kurumundan sağlık hizmeti almaya devam etmek için gelir testi yaptırmak zorunda değildir. Bunun yerine tüm vatandaşlar için geçerli olmak üzere, 2018 yılı için aylık 60,89 TL tutarındaki prim SGK’ya ödenerek sağlık hizmetlerinden faydalanmak mümkün hale gelmiştir. Ancak maddi durumu olmadığı için bu tutarı da ödeme imkanı olmayan vatandaşların gelir testi yaptırması gereklidir. Test sonucunda tespit edilen hane halkının kişi başına belirlenmiş olan gelirinin asgari ücret tutarının üçte birinden az olması halinde (2018 için 676,5 TL olarak belirlenmiştir) kişi hiçbir ödeme yapmadan, bedelsiz bir şekilde devletin sunduğu sağlık hizmetlerinden yararlanabilir.