Emekli Sandığı Dul ve Yetim Aylığı Nasıl Alınır?

Emekli Sandığı Kanunu kapsamında verilmekte olan dul ve yetim aylığı, devlet memuru olup da vefat eden kişinin eşine, çocuklarına ya da ebeveynlerine verilir. Bu kapsamda aylık bağlama şartları kişiden kişiye göre değişmekte olup ayrı ayrı ele alınır. Ölüm aylığı ile ilgili yapılan düzenlemenin ardından en az on yıllık hizmet süresi zorunluluğu beş yıla düşürülmüş bulunuyor. Dul ve yetim aylığına dair tüm detayları bu yazımızda bulabilirsiniz.

Emekli Sandığı Dul ve Yetim Aylığı Şartları

1. Eşe Aylık Bağlanma Şartları

Vefat eden eşinden sonra dul kalmaya devam eden kişi emekli sandığı dul ve yetim aylığı alabilir. Bir başka şart yerine getirilmediği takdirde tutara etki eden oran çalışması ya da emekli aylığı alması halinde değişir.

2. Çocuklar

• Vefat eden anne ya da babasının hizmet süresinin on yıldan fazla olması halinde evli ya da devlet memuru olmayan kız çocukları emekli sandığı dul ve yetim aylığı alabilir.
• Diğer yandan hizmet süresi beş ile on yıl aralığında olan vefat etmiş bir anne ya da babanın kız çocukları bu aylıkları 18 yaşına kadar koşulsuz bir şekilde, ortaöğretim görenlerde 20 yaşına dek ve yükseköğrenim gören kişilerde 25 yaşına dek alınabilir.
• Söz konusu erkek çocuklar olduğu zaman ise hizmet süresinin beş ile on yıl arasında olması ya da on yıldan fazla olması herhangi bir değişikliğe yol açmayıp, 18 yaşına kadar koşul aranmadan, 20 yaşına dek ortaöğrenimde olması ve 25 yaşına dek yükseköğrenimde olması halinde veriliyor.

3. Anne ve Baba

Anneler için;

• Vefat eden çocuk on yıldan fazla hizmette bulunduysa evli olmayan ve muhtaç olan kişiler emekli sandığı dul ve yetim aylığı alabilir.
• Vefat eden çocuk beş ile on yıl arasında hizmet verdiyse aylık emekli sandığı dul ve yetim aylığı verilmez.

Babalar için;

• Vefat eden çocuk on yıldan fazla hizmette bulunduysa 65 yaşından küçük olan muhtaç ve malul kişiler ya da 65 yaşından büyük olup muhtaç olan kişiler bu aylığı alabilir.
• Vefat eden çocuk beş ile on yıl arasında hizmet verdiyse aylık emekli sandığı dul ve yetim aylığı verilmez.

Dul ve Yetim Aylığı Oranları

• Bir devlet memuru vefat ettiyse bu kişiye bağlı olan aylıklar, dul ya da yetim olan kişi sayısı bir ise %50, iki kişi ise %80 ve üç kişi ise %100 oranında olur.
• Dul karı ya da koca için %50’si, dul olup yetim çocuğa sahip olmayan eşler %75, adi malullük, emeklilik ya da vazife malullüğü sebebiyle aylık alan ya da iştirakçi olan kişiler ise %50 oranında dul aylığı alır.
• Çocuğu olan anne ya da babaların her biri için %25 oranında, bir dul ve bir yetim olması halinde %60 oranında eşe, %30 oranında yetime, önceki eşten kalan çocuklar ile hem anne hem de babadan yetim olan çocuklara ise %30 oranında aylık verilir.
• Yalnızca eşin olması halinde %75 oranında aylık alabilecek olan kişinin emekli sandığından maaş alması ya da devlet memuru olarak çalışması halinde %50 oranında aylık alır. Bir eş ve bir yetim olması halinde oranlar eş için %60, yetim için %30 olur. İki yetim varsa eş %50, çocuklar %25 daha fazla çocuk olması halinde tutarlar paylaşılır.
• Tek yetim %50 oranında, iki yetim; yetim başına %40 oranında, üç yetim %33’er orandan %100 oranda, dört yetim %25’er orandan %100 oranında aylık paylaşır.
• Dul ve yetim aylığı kaç lira diye merak eden kişilerin bu hesaplamaları yapması gerekiyor. Emekli sandığı yetim maaşı sorgulama işlemlerini gerçekleştirmek istiyorsanız ise SGK Müdürlüklerine gitmeniz gerekiyor.
• Yetim aylığı ne kadar sürede bağlanır diye merak eden kişiler başvuru yapmalarının ardından bir sonraki ay başından itibaren aylıklarını alabilirler.

Yetim Aylığı Hangi Durumlarda Kesilir?

Emekli sandığı mevzuatına göre çeşitli durumlarda yetim ve dul aylığı bağlanmaz. Bu durumlar şöyle sıralanabilir;

• Kendisinden aylık bağlanacak olan emekli ya da iştirakçi, vazife malullüğü ya da adi malullük aylığı alan kişiyi haksız yere ve kasten öldüren ya da öldürme teşebbüsünde bulunan ya da adi malul sayılacak duruma getiren kişilere; bahsi geçen şartları taşıyan kişi ya da bu kişinin ailesine karşı ağır bir cürum işlenmesi ya da kanun mükellef olunan görevlerin yerine getirilmesinde büyük bir kusur işlenmesi sebebiyle ölüme bağlı olarak mirastan çıkarılan kişilere ve evlenmiş olan erkek ya da kız çocuklar ile anneye emekli sandığı dul ve yetim aylığı bağlanmaz.

Aşağıda yer alan durumlarda ise emekli sandığı dul ve yetim aylığı kesilir.

• Türk vatandaşlığından çıkarılma.
• Yabancı bir ülkenin uyruğuna girme.
• Dul eş, kız ya da erkek çocuğun evlenmesi (Harp malulleri ile evlenen kadınlar istisna olarak görülür).
• Baba ve anne ile muhtaç ve malul olduğu için aylık bağlanan kişilerin artık muhtaç olmaması durumunda ve yaş ile ilgili belirtilmiş olan durumların aksinin gerçekleşmesi halinde aylık kesilir.
• Emekli sandığına bağlı olmayan kişilere bağlanan aylıklar bu kişilerin göreve başlaması halinde kesilir. Dul eşin göreve başlaması durumunda ise yalnızca oransal olarak bir değişime gidilir.
• Askere gidecek olan erkek çocuklar, öğrenim ve yaş durumları ile ilgili olan koşulları karşılasalar dahi aylıktan mahrum kalır. Fakat çalışmaya engel teşkil eden ve tedavi edilemeyen bir hastalık ya da malullük durumunda alınacak rapor ile bu durumun tasdik edilmesi halinde bu çocukların evlenmesi durumunda aylıkları kesilmez.

Ölüm Aylığı Bağlanması İçin Gerekli Evraklar

Ölen sigortalı bir kişinin aylığını alma hakkına sahip olan kişilerin bu haklardan faydalanabilmesi için ilgili kurumlara başvuruda bulunmaları gerekir. Bunun için tahsis talep ve beyan taahhüt belgesi gerekir. Bu belgelere ilave olarak aşağıdakileri de mutlaka almalısınız.

• 15 yaşından küçük olan çocuklar hariç bir adet vesikalık fotoğraf,
• 18 yaşını doldurmamış olan kişiler hariç olmak üzere 20 yaşına dek ortaöğretim; 25 yaşında dek yükseköğrenim gören erkek çocukların okullarından alacağı öğrenci belgesi,
• Malul çocuklar için ise yetkilendirilmiş sağlık kuruluşlarından alınacak olan sağlık kurulu raporu.