Çarşı ve Mahalle Bekçilerinin Özlük Hakları

Günümüzde ülkemizin içinde bulunduğu durum göz önüne alınarak bekçilik tekrardan hayata geçirildi. Bağlı bulundukları mahallelerde asayiş ve güveni tesis etmek için havanın kararmasıyla göreve başlayan bekçiler, havanın aydınlanmasına kadar görevlerini yapmaya devam ediyorlar. Asayişi tesis etmenin yanı sıra mahalle sakinlerinin özel günlerinde de onlara yardımcı oluyorlar.

Günümüzde birçok kişi tarafından öncelikli olarak tercih edilen mesleklerin arasında olan bekçilik konusunda akıllarda bazı soru işaretleri bulunuyor. Bu soruların başında, genel olarak tüm mesleklerde çalışan kişilerin hayat standartlarını, çalışma şartlarını ve emeklilik durumlarını etkileyen “Çarşı ve mahalle bekçileri özlük hakları nelerdir?” sorusu geliyor.

Bekçilerin Görevleri Nelerdir?

Bekçiler halkın huzur ve güveninin sağlanması için çalışırlar. 772 numaralı Mahalle ve Çarşı Bekçileri yasasına tabi olan bekçiler bu yasadan aldıkları yetkiyle görev yaptıkları bölgede meydana gelen adli bir olayda polis gelene kadar olaya müdahale etmekle görevlidirler.

Bunun yanında bekçiler:

• Görev yaptıkları alanda çıkan bir karışıklıkta ya da protestoda polis gelene kadar halkı sakinleştirmekle ve protestoculara müdahale etmekle yükümlüdürler.
• Aynı zamanda yine polislerin olmadığı bir alanda ihtiyaç olması durumunda polisler gelene kadar kamu düzenini bozanları önleme, suç işleyenler olduğu takdirde suçlulara müdahale etme ve halkın can ve mal olarak güvende olacağı güvenli bir bölge oluşturmaktan da sorumludurlar.
• Suç işlenen bir bölgede var olan suç alet ve kanıtlarını polisler gelene kadar saklamak da bekçinin görev ve sorumluluğu içerisindedir.

 

Her ne kadar bekçilerin şehirlerde çalıştığı düşünülse de bekçiler köylerde de çalışma olanağına sahiptirler. Bekçilik; köy bekçiliği, koruculuk ve kır bekçiliği gibi çeşitli dallara ayrılır. Köy korucuları ve bekçileri, 442 numaralı köy yasasının 68. maddesine göre görev yaparlar. Köy içerisinde can, mal ve ırzın korunmasından köy korucuları ve köy bekçileri sorumludur. Tüm köylerde idari amiri muhtar olan ve silahlı olarak görev yapan en az bir köy korucusu bulunur.

Bekçilerin Özlük Hakları Nelerdir?

Çarşı ve Mahalle Bekçileri genel olarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi oldukları gibi meslekle alakalı özel durumlarda 772 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu’na tabi olarak çalışırlar. Bekçilerin özlük haklarını bu kanunlarda yer alan maddeler belirler.

Bekçiler işe başlarken, Bekçi eğitim durumlarına göre 3 ile 10 derece esas alınır. Bu derece her bekçi için kendi şartlarında farklılık gösterebilir.

Bekçilerin Çalışma Saatleri ve İzinleri

Bekçilerin çalışma saatleri gün batımı ile başlamakta ve gün ağarana kadar devam etmektedir. Bu durum ülkemizin farklı yerlerinde mesai saatlerinin başlangıç ve bitişinde çeşitli farklılıklara sebebiyet verebilir. Genel olarak akşam 18:00’de çalışmaya başlayan bekçiler, sabah saat 06:00’a kadar görevlerine devam ederler. Olağanüstü durumlarda bekçiler gündüz de göreve çağrılabilirler. Gündüz yapılan fazla mesailer için bekçilere ek ücret ödenir.

Bekçilerin izin günleri diğer devlet memurlarında olduğu gibi 2 gün değil 1 gündür. Bekçiler 6 gece çalışırken 1 gece dinlenirler. Ayrıca bekçilerin mülki idare amirleri farklı çalışma sistemleri ile çalışmalarını da talep edebilir.

Bekçiler Silah Taşıyabilir mi?

Bekçiler genel olarak gece görev yaptıklarından dolayı zaman zaman toplumsal ve müdahale edilmesi gereken bir takım olaylarla karşılaşabilirler. Bundan dolayı bekçiliğe başvurmayı düşünen adayların aklına gerek kendi güvenliklerini gerekse de görev yaptıkları bölgenin güvenliğini sağlamak amacıyla bekçiler silah taşıyabilir mi sorusu gelir. Bekçilerin kullanabileceği teçhizatlar, görev sorumlulukları ve kılık kıyafet durumları 772 sayılı kanunda belirtilmiştir. Bu kanun uyarınca bekçiler görev yaptıkları süre içerisinde toplumun huzur ve asayişini sağlamak amacıyla silah taşıyabilirler ve gerekli durumlarda bu silahlarını kullanabilirler.

Bekçilerin Tayin Hakkı

Birçok devlet memurluğunda gerek memurların kendi isteği gerekse de bağlı bulunulan kadronun zorunluluğundan dolayı tayin olma durumu söz konusudur. Bekçilik hayatımıza 2017 yılında tekrar girdiğinden dolayı bekçilerin tayin olup olmadığı konusunda bir bilgi kirliliği söz konusudur. Bu yüzden adaylar arasında sıklıkla bekçilerin tayin hakkı var mı sorusu sorulur. Bekçilerde de diğer memurlarda olduğu gibi tayin hakkı vardır. Bu tayinlerde bekçinin bulunduğu kadro son derece önemlidir. Bekçi tayinleri bekçilerin bulundukları derecelere göre il genel meclisi tarafından düzenlenen kadrolara yapılır.

Bekçiler sadece görev yerlerinin değişmesini istedikleri için tayin isteyebilecekleri gibi eş durumundan ötürü zorunluluk içeren durumlardan dolayı da tayinlerini isteyebilirler.

Bekçilerin Fiili Hizmet Zammı

Yeniden hayatımıza giren bekçilikte son dönemde en çok tartışılan konulardan biri de fiili hizmet zammı. Bilindiği gibi bekçiler fiilen silahlı zabıta olarak adlandırılan polis ve jandarmanın yanında çalışmalarına rağmen 772 sayılı kanuna göre fiili hizmet zammından yararlanamamaktadırlar. Maaşları hesaplanırken 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu baz alınsa da Sosyal Güvenlik açısından 4/a maddesine tabidirler. Bu durumdan aktif olarak çalışan bekçilerin rahatsızlık duyduğu biliniyor. Her ne kadar şu an için bekçiler fiili hizmet zammından yararlanamasa da önümüzdeki süreçte Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne verilecek bir yasa önergesiyle bu durumda değişikliğe gidilmesi bekleniyor.

Bekçi Maaşları Nasıldır?

Bekçiler 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na bağlı olduklarından dolayı maaşlarına Ocak ve Temmuz ayı olmak üzere yılda iki defa zam yapılır. Bekçilerin maaşlarında, sahip oldukları kadro derecesine göre bazı farklılıklar bulunur.

Örneğin:

• 2018 yılı Temmuz ayında zam ile beraber derece ve kademesi 11/1 olan lise mezunu bir bekçi 3.352,80 TL maaş almaktadır.
• Derece ve kademesi 9/1 olan ön lisans mezunu bir bekçi 3.357,50 TL maaş alırken derece ve kademesi 8/1 olan lisans mezunu bekar bir bekçi 3.404,98 TL maaş alır.
• Bunun yanında bekçiler çalıştıkları yerin terör durumuna ve stratejik konumuna göre operasyon tazminatı alırlar.
• Operasyon tazminatı alınan 38 il bulunur. Bu iller terör durumu ve stratejik konumlarına göre 1. Grup, 2. Grup, 3. Grup ve 4. Grup olmak üzere 4 farklı gruba ayrılır. Operasyon tazminatı 1. Grup illere en yüksek aylık 850 TL olmak üzere ödenir.

Bekçiler diğer tüm devlet memurları gibi aile yardımı da alırlar. Eşi çalışmayan bir bekçi 231,65 TL aile yardımı alırken çocuğu olan bir bekçi 1 çocuğu için 54,28 TL çocuk yardımı alır. Buna göre, günümüzde ortalama bir bekçi maaşının yaklaşık 3.500 TL civarında olduğu söylenebilir.