İcra Dosyası Nasıl Kapanır, Düşer?

Belirli bir borç nedeniyle icra sürecine takılanlar; ödemeleri gereken borçla birlikte sürecin belirsizliğiyle karşı karşıya kalabilirler. İcra borcu ödeme şekilleri borçlular tarafından tam olarak bilinmemekle birlikte, bu borç ödense de icra dosyasının kapatılması ve düşmesi ayrı birer adımdır. Borçlu taraf icra hukuku yönünden daha da mağdur hale gelmemek ve ek yükümlülüklerin altında kalmamak için işlemlerin hukuki boyutuna hakim olmalıdır. Eğer ödeme yapılır ancak bu durum gerekli şekilde belgelenmezse; borçlunun ispat hükümlülüğü yerine getirilemez. Aynı şekilde, ödeme belgelense bile mutlaka dosyanın icra dairesi sistemlerindeki görünürlüğü de kontrol edilmelidir. Özellikle bankalarla yaşanan kredi problemlerinin arkasından, çoktan ödemesi tamamlandığı halde kapatılmamış icra dosyaları çıkabilmektedir.

İcra Borcu Nereye Ödenir?

İcra borcunun ödenmemesi durumunda dosyanın kapanması da söz konusu olamayacağı için ilk olarak gerekli ödemenin yapılması beklenir. Borçlu tarafın ödemeyi gerçekleştirmek için iki temel alternatifi mevcuttur. Buna göre;

• Borçlu icra müdürlüğüne başvurarak güncel kapak hesabı yaptırabilir ve ödemeyi icra dairesine gerçekleştirebilir.
• Borçlu, alacaklı kişiye ya da vekiline doğrudan ödeme yapabilir. Buna haricen ödeme adı da verilir ve icra dairesine yine de durumun bildirilmesi gerekir.

Özellikle elden yapılan ödemelerde, tarafların farklı söylemlerde bulunması halinde belgeler önem kazanacağından tüm işlemleri mutlaka yazılı hale getirmek gerekir. Alacaklıya ya da vekiline yapılan ödemelerde; bu taraflardan ibraname talep edilebilir. İbranamede herhangi bir borç ilişkisinin kalmadığı açıkça belirtilmelidir. İcra dairesine yapılan ödemelerde de, daireden ödemenin tamamlandığına ve borcun kalmadığına dair belge talep edilebilir.

İcra Dosyası Nasıl Düşer?

İcra dosyasının düşmesi, ödeme ile birlikte otomatik gerçekleştirilen bir işlem değildir. Bu yönde bilgisi olmayan borçlu tarafların ticari itibarı banka ve benzeri işlemler nezdinde zarara uğrayabilir. Bu sebeple çeşitli işlemlerde sorun yaşanabilir. İcra dosyasının düşmesi yönünde aksiyon alınmadıkça, e-devlet sistemi üzerinde de borç görünmeye devam edebilir.

“Ödenmiş icra dosyası ne zaman kapanır?” sorusuna net bir cevap verebilmek için; dosyanın sistem üzerindeki görünürlüğünü kontrol etmek gerekir. İcra borcunun ödenmesinde izlenen yola göre, dosyanın düşme biçimi de çeşitlilik gösterebilir. Bu durumlarda aşağıdaki yollar izlenir.

• Ödeme icra müdürlüğüne yapıldıysa: İcra dairesine ödeme gerçekleştirildikten sonra daireye icra dosyası kapatma dilekçesi ile başvurmak gerekir. Daire, dosyanın kapatılarak hacizlere kapanması ve dosya evraklarının aslının borçluya teslim edilmesi işlemlerini bu dilekçe üzerine gerçekleştirir. Taşınmazlar üzerinde haciz varsa; bu durumda yapılması gereken bir işlem daha vardır. Banka, Sosyal Güvenlik Kurumu, vergi dairesi ya da özel firmaların yürütülmekte olan haciz işlemlerine karşılık bu kurumların her birine haciz kaldırma yazısının ulaştırılması gerekir. Haciz fek yazısı olarak da bilinen belge icra dairesinden alınabilir. Alacaklı yazıyı ilgililere ulaştırmakla yükümlüdür.
• Ödeme alacaklıya ya da vekiline haricen yapıldıysa: Dosyanın üzerindeki icra takibinin kaldırılabilmesi ve sistemden düşmesi için alacaklıya ya da vekili olan avukata yapılan ödemeler de mutlaka belgelenmelidir. Borcun kapandığına dair alınan ibraname dışında; alacaklı ya da vekili dosyanın takibinden kurum aracılığıyla feragat edebilir. Dosyanın icra dairesi kayıtlarında ya da diğer adıyla UYAP (Uluslararası Yargı Ağı Bilişim Sistemi) ortamında açık kalmadığının mutlaka kontrol edilmesi gerekir.

İcra dosyası kapatma işlemiyle ilgili yukarıdakilere ilave olarak bir diğer alternatif daha mevcuttur. Dosyanın takipsizlik nedeniyle kapatılması alternatifi aşağıdaki şartlar dahilinde gerçekleşir:

• Dosyanın takibine dair 1 yıl içerisinde hiç işlem yapılmaması halinde: İcra dairesi dosyanın takipsizliği hükmünde karar verebilir. Bu durum borçlular açısından avantajlı görülmekle birlikte bir soruyu da akıllara getirmektedir. “Kapanan icra dosyası tekrar açılır mı?” diye merak eden borçlular için, bu sorunun yanıtı evettir. Takipsizlik nedeniyle dosya icra dairesi tarafından düşürülse de; alacaklı ya da vekili olan avukatın yeniden başvurusu sonucunda dosyanın işlemlerine devam edilebilir. Bu nedenle dosya, borçlunun da mutlaka takibinde kalmalıdır. Takipsizlik nedeniyle kapatılan dosyanın yeniden açılmak istenmesi halinde, alacaklı yönünden yenileme harcı ödeme yükümlülüğü doğar.

İcra dosyası eğer herhangi bir haciz işlemi ile de ilişkiliyse, hacze yönelik hukuki sürelere de hakim olmakta fayda vardır. Haczedilen mallar için satış isteme süreleri bulunmakla birlikte; bu süre menkul mallar için 6 ay ve taşınmazlar için 1 yıl olarak belirlenmiştir. Haczedilen malın satışının yasal süreler dahilinde alacaklı tarafından talep edilmesi gerekir; aksi halde haciz işlemi düşebilir. Yine haczedilen mala ilişkin satışın gerçekleştirilebilmesi için satış avansı da dosya üzerine yatırılmalıdır. Borçlu bu tür malları takip ederek; alacaklı tarafından gerekli işlemlerin yapılmadığını gördüğünde haczin kaldırılması için de icra dairesine başvuru yapababilir.

İcra Dosyası Kapatma Harcı Ne Kadar?

Devletin icra hukuku alanında gerçekleştirdiği işlemlere ait ücret olan icra harçları; her yıl değişebilmektedir. Yasa koruyucu tarafından belirlenen bu harçların, hem icra hem de iflas hukuklarında geçerli olması söz konusudur. İcra takibinin herhangi bir adımında, gerekli görülen harç ödenmeden memur tarafından hiçbir işlem yapılmaz. Ücret almadan işlem yapan memur; harcın ödenmesinden yükümlü ile birlikte müteselsilen sorumlu hale gelir. Harcın hesaplamasında ise her yıl belirli kriterler esas alınır.

Harçlar Kanunu 2018 Tebliği’ne göre 2018 yılı itibarıyla icra dosyası takibi işleminde kullanılan bazı harçlar ve maddi karşılıkları aşağıdaki gibidir:

• İcraya başvurma harcı: 31,40 TL
• İcrada peşin harç: Alacağın binde beşi (İlamsız takiplerde geçerlidir)
• İcra tahsil harcı:
  • Hacizden önce yapılan ödemelerden yüzde 3,6
  • Hacizden sonra ve satıştan önce ödenen paralardan yüzde 7,2
  • Hacizden sonra satılan mallardan tahsil olunan paralardan yüzde 9
• İcranın yerine getirilmesi harcı: 35,90 TL
• Cezaevleri harcı: Kıymeti belirli alacaklardan tahsil olunan paranın yüzde 2’si; kıymeti belirli olmayan ilamların icrasından harcın yarısı (Alacaklıdan tahsil edilir.)
• Feragat harcı: Vazgeçilen miktara ait tahsil harcının yarısı

İcra Tahsil Harcı Ödenmezse Ne Olur?

Hacizlerin kaldırılabilmesi için icra tahsil harcının ödenmesi gerekir. Aksi halde haczin kaldırılması işlemi tamamlanamaz. Borçlu kişi, davaya konu olan borcunu ödedikten sonra gerekli harç ödemelerinin de yapıldığından, hacizlerin kaldırıldığından ve dosyanın da kapatıldığından mutlaka emin olmalıdır.