Türk Bankalarının Sahipleri – Sıralı Tam Liste
Bankalar, kişi ve kurumlara kredi sağlayan, kişi ve kurumların parasını koruyan, faizle para alışverişi yapan, kasalarında para ve kıymetli evrak saklayan, kambiyo, iskonto gibi işlemler yapan ticari kuruluşlardır. Türkiye’nin ekonomi piyasasında hizmet veren çok sayıda banka bulunur. Bu bankalar, ekonomide önemli rol oynarlar. Bankaların sahipleri ise Türk ya da yabancı olabileceği gibi devlet de olabilir.
Türkiye’deki Bankalar
Mevduat Bankaları
Mevduat bankaları, kendi hesaplarına mevduat kabul eden ve bu mevduatları kredi olarak kullandıran bankalardır. Bu bankaların amacı, en kısa sürede en fazla mevduatı toplayıp ekonomiye kazandırarak kar elde etmektir. Türkiye’de kamusal sermayeli, özel sermayeli ve yabancı sermayeli mevduat bankaları hizmet vermektedir. Türkiye’de hizmet veren Türk mevduat bankaları ise şöyledir:
- Türkiye Vakıflar Bankası
- Türkiye Halk Bankası
- Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası
- Yapı Kredi Bankası
- Şekerbank
- Akbank
- Türkiye İş Bankası
- Türk Ekonomi Bankası
- Fibabanka
- Anadolubank
- Turkish Bank
Türk Mevduat Bankalarının Sahipleri
Türkiye Vakıflar Bankası Kimin?
Resmi adı Türkiye Vakıflar Bankası Türk Anonim Ortaklığı olan Vakıfbank, 11 Ocak 1954 tarihinde dönemin başbakanı Adnan Menderes’in talimatıyla faaliyete geçirilmiştir. Özel bir kanunla kurulan bu bankanın o dönemki kuruluş sermayesi 50.000.000 TL’dir. Türkiye Vakıflar Bankası’nın sahiplerinden birisi Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğüdür. %58,44 hissesinin devletin elinde bulunması sebebiyle devlet bankası olma niteliği taşır. Bankanın %16,1 hissesi, Türkiye Vakıflar Bankası Emekli ve Sağlık Yardım Sandığı Başkanlığı’nın elindedir, %25,2 oranındaki hissesi ise halka açıktır. Bunların yanı sıra diğer mülhak vakıfların %0,10, diğer mazbut vakıfların 0,05, diğer gerçek ve tüzel kişiliklerin ise %0,06 oranında hissesi mevcuttur.
Türkiye Halk Bankası Kimin?
Kısa adıyla Halkbank olarak bilinen Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi, Türkiye’nin en eski bankalarından birisidir. 1933 yılında kurulan banka, 1938 yılında hizmet vermeye başlamıştır. Halk Bankası ve Halk Sandıkları Kanunu kapsamında kurulan Türkiye Halk Bankası’nın kuruluş amacı, küçük ve orta büyüklükteki işletme ve esnaflara ucuz kredi vermektir. Devlet bankası olma özelliği taşıyan Halkbank’ın hisselerinin bir kısmı devletin elindeyken diğer kısmı halka açıktır. Halkbank’ın %51,1’lik sahibi, Başbakanlık’a bağlı Türkiye Varlık Fonu’dur. Bankanın geriye kalan 48,8’lik kısmı ise halka açıktır.
Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Kimin?
Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Osmanlı Devleti zamanlarında kurulan eski bir bankadır. Devlet bankası özelliği taşıyan üç bankadan birisi olan Ziraat Bankası, 1863 yılında Ahmet Şefik Mithat Paşa tarafından kurulmuştur. O dönemler Memleket Sandığı adı altında maddi kaynak sağlayan bir kuruluş iken 1888 yılında resmen Ziraat Bankası olmuştur. Ziraat Bankası, Türkiye dışında pek çok ülkede de hizmet vermektedir. Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası’nın sahibi, Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’dır. Türkiye’de tamamı devlete ait olan tek bankadır. Ayrıca Ziraat Finansal Kiralama A.Ş., Ziraat Yatırım Menkul Değerler A.Ş. ve Ziraat Teknolojileri A.Ş. %0,01’erlik hisselerle bankanın ortaklık yapısına dahil edilmişlerdir.
Yapı Kredi Bankası Kimin?
Yapı Kredi, Türkiye’nin ilk özel bankası olarak Kazım Taşkent tarafından 1944 yılında kurulmuştur. Kuruluş amacı ise insanların daha rahat bir şekilde ev sahibi olması olarak belirlenmiştir. Önceden Çukurova Holding bünyesinde bulunan banka, holdingin TMSF’ye olan borcu nedeniyle satılmıştır. Bu satış işleminde Koç Holding bankanın %51’lik hissesini almıştır. Koç Holding, bir İtalyan bankası olan UniCredit ile ortak olarak Koç Finansal Hizmetler Anonim Şirketi’ni kurmuştur. Günümüzde Yapı Kredi bankasının sahibi %81,80 hisse oranı ile Koç Finansal Hizmetler Anonim Şirketi’dir. Bankanın geriye kalan %18,20’lik kısmı ise halka açıktır.
Şekerbank Kimin?
1953 yılında kurulan Şekerbank, ilk kurulduğu dönemlerde şeker pancarı üreticilerine finansal kaynak sağlamayı amaçlamıştır. Bu nedenle Pancar Kooperatifleri Bankası adıyla kurulan banka, 1956 yılında Şekerbank adını almıştır. Şekerbank’ın günümüzdeki sahipleri arasında en çok paya sahip olan kurum, %35,44 oranındaki hissesiyle Şekerbank T.A.Ş. Personeli Munzam Sosyal Güvenlik ve Yardımlaşma Sandığı Vakfı’dır. Bankanın %19,37’lik hissesi ise Samruk Kazyna Kazakistan Devlet Varlık Fonu’na aittir. Şekerbank T.A.Ş.’nin kendi hissesi ise %9,43 oranındadır. Şekerbank’ın %34,19’u halka arz edilmiştir. Banka sahiplerinin %1,57’lik kısmını ise küçük paylara sahip çeşitli kişi ve kurumlar oluşturmaktadır.
Akbank Kimin?
Akbank, günümüzde sadece Türkiye’nin değil dünyanın da en büyük markalarından birisidir. İlginç bir kuruluş hikayesi vardır. 1948 yılının Ocak ayında Adana’da kurulmuştur. Kurucuları başta Hacı Ömer Sabancı’nın yanı sıra Ahmet Sapmaz, Bekir Sapmaz, Nuh Naci Yazgan, Seyit Tekin, Nuri Has ve Mustafa Özgür’dür. Bu iş adamlarının ortak özellikleri, Adana’da yaşayan Kayserili iş adamları olmalarıdır. Pamuk üreticilerine finans sağlamak amacıyla kurulan bu bankanın ilk adı Adana-Kayseri Bankası olarak belirlenmiştir. Sonrasında Adana ve Kayseri şehirlerinin baş harflerinin birleşimi olan “Ak” kelimesi, pamuğu da temsil ettiği için kabul edilmiş ve banka Akbank adını almıştır. Akbank T.A.Ş’nin günümüzdeki sahibi ise Sabancı Holding’tir. Sabancı Holding, Akbank’ın %48,9’luk hissesine sahiptir. Geriye kalan %51,1 oranındaki kısım ise halka açıktır.
Türkiye İş Bankası Kimin?
Türkiye İş Bankası, Cumhuriyet döneminde kurulan ilk ulusal banka olma özelliğini taşır. İş Bankası, 1924 yılında Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde kurulmuştur. Dünyanın sayılı bankaları arasında yer alan Türkiye İş Bankası, bankamatikleri ve internet bankacılığını Türkiye’ye ilk getiren bankadır. İş Bankası’nın en fazla hisseli sahibi %39,95 ile İş Bankası Munzam Sandık Vakfı’dır. Türkiye İş Bankası’nın %31,96’lık kısmı ise halka açıktır. Bankanın %28,09 oranındaki hissesi, Atatürk’ün vasiyeti doğrultusunda Atatürk Hisseleri adı altında Cumhuriyet Halk Partisi’ne verilmiştir. Cumhuriyet Halk Partisi’ne ait olan bu hisseler ise Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu’na bırakılmıştır.
Türk Ekonomi Bankası Kimin?
Yalnızca Türkiye’de faaliyet gösteren Türk Ekonomi Bankası (TEB), ilk olarak Kocaeli Halk Bankası T.A.Ş. adıyla 1927 yılında kurulmuştur. 1982 yılına kadar yerel bir banka olan Kocaeli Halk Bankası’nı o yıl Çolakoğlu Grubu satın almış ve banka Türk Ekonomi Bankası yani kısaca TEB adı altında hizmet vermeye başlamıştır. 2011 yılında ise BNP Paribas’ın sahibi olduğu Fortis Bank ile birleşmiştir. Türk Ekonomi Bankası’nın sahibi, %55’lik hisseye sahip olan TEB Holding’tir. TEB Holding ise Çolakoğlu Grubu ile BNP Paribas’ın ortaklığıyla kurulmuştur. Bankanın diğer büyük ortakları %23,51’lik hissesiyle BNP Yatırımlar Holding A.Ş. ve %21,23’lük hissesiyle BNP Paribas Fortis Yatırımlar Holding’tir. Bu iki şirket, BNP Paribas’a aittir. Bankanın iki küçük ortağı ise BNP Paribas SA ve Kocaeli Ticaret Odası’dır. BNP Paribas SA’nın hissesi %0,24, Kocaeli Ticaret Odası’nın hissesi ise %0,02’dir.
Fibabanka Kimin?
Fibabanka Anonim Şirketi adı ile kurulan Fibabanka, 2010 yılında Fiba Holding bünyesinde kurulmuştur. Fiba Holding’in sahibi Hüsnü Özyeğin, 1987 yılında Finansbank’ı kurmuştur. 2006 yılında yabancı bir kuruluşa satılan Finansbank’ın ardından Hüsnü Özyeğin, Millenium Bank adındaki Portekiz bankasının Türkiye bölümünü satın almıştır. Bankayı sahip olduğu Fiba Holding bünyesine alan iş adamı Özyeğin, 2010 yılında Fibabanka Anonim Şirketi’ni kurmuştur. Günümüzde ise Fiba Holding, Fibabanka’nın %71,52 oranındaki hissesine sahiptir. Fibabanka’nın diğer sahiplerinden birisi de %9,95’lik hissesiyle Turk Finance B.V.’dir. Bankada %8,96’lık hissesi olan iki kurumdan bir tanesi International Finance Corporation, diğeri ise European Bank for Reconstruction and Development şirketidir. Diğer küçük hisseli sahipler de ortaklık yapısının %0,61’lik kısmını oluşturmaktadır.
Anadolubank Kimin?
1961 yılında Buğday Bankası A.Ş. ve Türk Ekspres A.Ş.’nin birleşmesi ile kurulan Anadolubank, Türkiye’nin dış ticaretini desteklemek amacıyla kurulmuştur. 1988 yılında Türkiye Emlak Kredi Bankası ile birleştirilen Anadolubank, bir süre Türkiye Emlak Bankası olarak hizmet vermiştir. 1997 yılındaki özelleştirme ile Habaş Grubu’na satılan banka, tekrar Anadolubank olarak hizmet vermeye devam etmiştir. O dönem Anadolubank’ı satın alan Habaş Grubu, bankanın en büyük hissedarıdır. Habaş Grubu, Habaş Sınai ve Tıbbi Gazlar İstihsal Endüstri Anonim Şirketi adıyla Anadolubank’ın %69,98 hissesine sahiptir. Bir diğer büyük ortak ise %27,32’lik hissesiyle Mehmet Rüştü Başaran’dır. Aysel Başaran ise Anadolubank’ın %1,16’lık hissesine sahiptir. Diğer ortaklar ise %0,63 ile Erol Altıntuğ, %0,62 ile Elif Altıntuğ, %0,20 ile Habaş Endüstri Tesisleri A.Ş., %0,09 ile Fikriye Filiz Haseki’dir.
Turkish Bank Kimin?
Turkish Bank, ilk faaliyetlerine Kıbrıs’ta kurulu olan Türk Bankası’nın İstanbul şubesi ile başlamıştır. Türk Bankası sonraki yıllarda önce İzmir’de, sonra da Mersin’de şube açarak genişlemeye başlamıştır. Bunun sonucunda 1991 yılında yabancı banka statüsünden çıkartılarak Turkish Bank adı ile hizmet vermeye başlamıştır. Turkish Bank Anonim Şirketi’nin %58,92’lik hissesinin sahibi Özyol Holding’tir. Bankanın ikinci büyük sahibi ise yabancı sermayelidir. İkinci büyük ortak, %34,29’luk hissesi ile National Bank of Kuwait’tir. Turkish Bank’ın %5,63 oranındaki hissesi Mehmet Tanju Özyol’a ait iken kalan %1,16’lık kısmını diğer küçük ortaklar oluşturmaktadır.
Katılım Bankaları
Katılım bankaları, mevduat bankalarının yaptığı işlemleri faizsizlik prensibi ile yapan bankalardır. Dini değerlere göre uygunsuz olduğu kabul edilen mevduat bankalarının alternatifi olarak hizmet vermektedirler. Katılım bankalarında faizin yerine kar ve zarar ortaklığı prensibinde hizmet veren katılım bankalarının sahipleri arasında ise Türk girişimciler ve devlet kurumları vardır. Türkiye’de hizmet veren katılım bankaları ise şöyledir:
- Ziraat Katılım Bankası
- Vakıf Katılım Bankası
- Kuveyt Türk Katılım Bankası
- Albaraka Türk Katılım Bankası
- Türkiye Finans Katılım Bankası
Türk Katılım Bankalarının Sahipleri
Ziraat Katılım Bankası Kimin?
Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası’nın bir iştiraki olan Ziraat Katılım Anonim Şirketi, 29 Mayıs 2015 tarihinde ilk şubesini açarak faaliyete başlamıştır. Ziraat Katılım Bankası’nın açılışını yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, aynı zamanda bankanın ilk müşterisi olarak kendi adına hesap açtırmıştır. Ziraat Katılım Bankası, Ziraat Bankası bünyesinde açıldığı için bankanın sahibi Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’dır.
Vakıf Katılım Bankası Kimin?
Vakıf Katılım Bankası, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 25 Haziran 2015 tarihinde kurulmuştur. Bankanın %99’luk hissesinin sahibi Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü’dür. Kalan kısmının sahibi ise %0,25’er hisse oranları ile Mahmud Han-ı Evvel Bin Mustafa Han (I. Mahmut) Vakfı, Mahmud Han-ı Sani Bin Abdülhamid Han-ı Evvel (II. Mahmut) Vakfı, Beyazid Han-ı Sani (II. Beyazid) Vakfı ve Murad Paşa Bin Abdusselam (Murat Paşa) Vakfı’dır.
Kuveyt Türk Katılım Bankası Kimin?
Kuvey Türk Katılım Bankası, adından da anlaşılacağı gibi Kuveytli ve Türk ortakların girişimi ile kurulmuştur. Kuveyt Türk Katılım Bankasının sadece %18,72’lik bölümü Türk kurumlara aittir. Bu hissenin sahibi ise Türkiye Cumhuriyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü’dür. Kuveyt Türk’ün en büyük hissedarı, dünyanın en büyük finans kurumlarından birisi olan Kuwait Finance House (Kuveyt Finans Kurumu)’dur. Kuwait Finance House’ın hisse oranı ise %62,24’tür. Bankanın %9’una Kuveyt Sosyal Güvenlik Kamu Kuruluşu, %9’una ise İslam Kalkınma Bankası sahiptir. Kalan %1,04’lük kısmı ise diğer kamu ve tüzel kişi ortaklar oluşturmaktadır.
Albaraka Türk Katılım Bankası Kimin?
Albaraka Türk, Türkiye’de yerli banka olarak kurulup faaliyet gösteren fakat büyük çoğunluğuna yabancıların sahip olduğu bir katılım bankasıdır. 1985 yılından bu yana hizmet veren Albaraka Türk Katılım Bankası Anonim Şirketi’nin yalnızca %8,95’lik kısmı yerli ortaklara aittir. Bankanın %54,06’lık hissesine Ortadoğu’nun en büyük kuruluşlarından biri olan Albaraka Bankacılık Grubu sahiptir. Ortaklık yapısında İslam Kalkınma Bankası’nın hissesi %7,84, Alharty Ailesi’nin hissesi ise %3,46’dır. Albaraka Türk Katılım Bankası’nın %25,05’lik kısmı ise halka açıktır.
Türkiye Finans Katılım Bankası Kimin?
Türkiye Finans Katılım Bankası Anonim Şirketi, 2005 yılında %100 yerli sermayeli ilk özel finans kurumu olarak kurulmuştur. Anadolu Finans ile Family Finans şirketlerinin birleşimi ile kurulan Türkiye Finans Katılım Bankası’nın hisselerinin büyük bir kısmı, 2008 yılında yabancı bir kuruluşa satılmıştır. Günümüzde bankanın %66,27’lik kısmına Suudi Arabistan’ın en büyük bankalarından biri olan National Commercial Bank sahiptir. Bankanın Türk sahiplerinden birisi ise %11,57 oranındaki hissesiyle Göze Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı (Ülker Grubu) Anonim Şirketi’dir. Boydak Grubu ise %22,09’luk hissesiyle bankanın bir diğer Türk sahibidir. Boydak Grubu hisselerine Hacı Mustafa Boydak %2,32, Boydak Holding A.Ş. %2,21, Bekir Boydak %1,87, Memduh Boydak %1,87, Mustafa Boydak %1,87, Yusuf Boydak %1,76, Şükrü Boydak %1,56, Hacı Boydak ise %1,50 oranında sahiptir. Türkiye Finans Katılım Bankası’nın %7,2’lik kısmını ise küçük paylara sahip olan 130 adet hissedar oluşturmaktadır.
Türk Kalkınma ve Yatırım Bankalarının Sahipleri
İller Bankası Kimin?
1933 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün isteği üzerine Belediyeler Bankası adı ile kurulan bankanın bugünkü adı İlbank Anonim Şirketi’dir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ilgili kamu kurumu olan İller Bankası’nın sahipleri belediyeler ve il özel idareleridir.
Türk Eximbank Kimin?
Türkiye İhracat Kredi Bankası olarak bilinen Türk Eximbank, 1987 yılında ihracata finansal destek sağlamak amacıyla kurulmuştur. Türk Eximbank’ın sahibi Hazine Bakanlığı Müsteşarlığı’dır.
Takasbank Kimin?
Takasbank, Borsa İstanbul’da alımı ve satımı yapılan menkul kıymetlerin nakit ile takasını sağlayan bir bankadır. Bankanın %63,83’lük hissesinin sahibi Borsa İstanbul Anonim Şirketi’dir. Takasbank’ın %19,12’lik kısmının sahibi 29 adet aracı kurum, %17,04’lük hissesinin sahibi ise 11 adet bankadır.
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası Kimin?
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası Anonim Şirketi’nin %50,65’lik hissesi Türkiye İş Bankası’na aittir. %8,38’lik kısmının sahibi ise Tükiye Vakıflar Bankası’dır. Bankanın %40,97 oranındaki hissesi halka açıktır.