Yurtdışı Emeklilik Şartları – Türkiye’den Nasıl Emekli Olunur?
Çalışanların en önemli motivasyon kaynağı hiç şüphesiz yaptıkları iş karşılığı kazandıkları para kadar hatta belki bundan daha fazla, emekli olduklarında rahat bir hayat sürmelerini sağlayacak haklara sahip olabilmeleridir. Başka bir ülkede yaşayan ve çalışan Türk vatandaşları için ise, yurda döndüklerinde geçimlerini sağlayacak bir gelir ve sosyal haklara sahip olabilmek çok önemli. Yurt dışında çalışan Türk vatandaşlarının bu hakları, 22 Mayıs 1985 tarihinde yürürlüğe giren 3201 sayılı kanunla düzenlenir.
Yurt Dışı Emeklilik Nedir?
Türk vatandaşı olsun ya da izin alarak vatandaşlıktan çıkmış olsun, yurt dışında çalışanların Türkiye’de emekli olması, halk arasında “yurt dışı emeklilik” olarak isimlendirilir. Bu kişiler, çalıştıkları ülkelerle Türkiye arasında bu yönde bir anlaşma olmasa bile gerekli şartları sağladıkları halde borçlanarak, yurt dışında çalıştıkları süreyi Türkiye’de çalışmış gibi değerlendirebilirler. Yurt dışında sigortalı olarak çalıştıkları süreyi, işsiz kaldıkları süreyi ve ev kadını olarak geçirdikleri süreyi borçlanarak Türkiye’deki emeklilik haklarından yararlanabilirler.
Yurt Dışı Emeklilik Şartları Nelerdir?
- Türk vatandaşı olmak: Hem borçlanma talep edilen süreler için hem de borçlanma başvurusunun yapıldığı tarihte Türk vatandaşı olmak şartı aranır. Türk vatandaşı olarak doğan ve izin alarak vatandaşlıktan çıkanlar da bu şartı karşılıyor kabul edilirler.
- Çalışma süresini belgelendirmek: Yurt dışında çalışanlar ve ev kadınları, bu şekilde geçen süreleri belgelendirmek zorundadır.
- Yazılı başvuru: Türkiye’den emeklilik için yapılacak başvurular mutlaka yazılı olarak ve şahsen yapılır.
Yurt Dışı Emeklilik İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
1. Yurt Dışı Hizmet Borçlanma Dilekçesi
Yurt dışı hizmetlerini borçlanarak Türkiye’de emeklilik hakkı kazanmak isteyen vatandaşlar Sosyal Güvenlik Kurumu’nun internet sitesinden ulaşabilecekleri dilekçeyi doldurabilir ya da kendileri dilekçe yazabilirler.
2. Hizmet Belgesi
Başvuru sahiplerinin yurt dışı hizmetlerinin şekil ve sürelerini belgelendirmeleri gerekir. Bu belgeler, kişinin çalıştığı ülke ile Türkiye arasında Sosyal Güvenlik Anlaşması olup olmamasına göre değişir.
Türkiye ile arasında sosyal güvenliğe yönelik sözleşme imzalanmış ülkelerde çalışanlar;
- Bağlı bulundukları sigorta kurumundan alacakları ve resmi makamlarca onaylanmış hizmet belgeleri,
- Resmi kurumlarda çalışıyorlarsa, başka bir onaya gerek kalmaksızın bağlı bulundukları belediyelerden, vergi dairelerinden, meslek kuruluşlarından alacakları belgeleri,
- Kendi işlerini yapıyorlarsa vergi daireleri, yaptıkları işle ilgili meslek kuruluşları ya da meslek birliklerinden alacakları belgeleri,
- Çalıştıkları ülkedeki konsolosluk, ataşelik ya da müşavirliklerden alacakları belgeleri,
- İşsiz geçirdikleri süreler için de, iş bulma kurumlarından alacakları belgeleri;
Türkiye ile arasında sosyal güvenliğe yönelik sözleşme olmayan ülkelerde çalışanlar;
- Çalıştıkları ülkelerdeki Türk temsilciliklerinden alacakları hizmet belgeleri,
- Çalıştıkları iş yerinden alacakları bonservisleri ile birlikte pasaportlarında yer alan çalışma izinlerinin Türkçe çevirileri;
Yurt dışında yaşayan ev kadınları ise;
- Yaşadıkları yere ait ikametgah belgesinin yetkili makamlarca onaylanmış Türkçe çevirisi,
- Yaşadıkları yerdeki Türk temsilciliklerinden alacakları belge ya da,
- Yurt dışına çıkış ve yurda giriş tarihlerinin, pasaportlarındaki kimlik bilgilerinin olduğu sayfaların fotokopisi ya da,
- Emniyet müdürlüklerinden alacakları yurda giriş-çıkış çizelgesini sunabilirler.
Yurt dışı borçlanma için yazılı olarak başvuran fakat yukarıda sıraladığımız belgeleri yeterli bulunmayan vatandaşların talepleri reddedilmez ama belgelerini tamamlamaları istenir. İki ülke arasında imzalanmış bir Sosyal Güvenlik Anlaşması varsa, bu belgeler iki ülkenin resmi kurumları arasındaki yazışmayla da elde edilebilir. Bunun için Emeklilik Hizmetleri Gn. Md. Yurt Dışı Sözleşmeler ve Emeklilik Daire Başkanlığına müracaat edilmesi gerekir.
Yurt Dışı Borçlanma Başvurusu Nereye Yapılır?
Başvurular, dilekçe ve istenen belgelerle birlikte Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılır.
- Türkiye’deki son işinde SGK’ya tabi olarak çalışanlardan ülkemizde halen bir ikametgahı bulunanlar, bulunduğu yerdeki Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri veya Sosyal Güvenlik Merkezlerine, ikametgahı bulunmayanlar ise nüfusa kayıtlı oldukları illerdeki müdürlük ya da merkezlere başvuruda bulunabilirler.
- 506 sayılı Sosyal Güvenlik Kanunun 20. maddesinde bahsi geçen sandıklardan birine tabi çalışması olanların borçlanma işlemleri bağlı bulundukları sandık tarafından yürütülür.
- Türkiye’de sosyal güvencesi olmayanlar ve ev kadını olarak yaşayanlar ise borçlanma işlemleri için Türkiye’deyken ikamet ettikleri yerdeki Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri ya da Sosyal Güvenlik Merkezlerine başvurabilirler.
- Kendisine ya da veraseti altında bulunanlara kısmi aylık bağlanmış olanların ise yurt dışı borçlanma işlemleri için başvurularını, Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yurt Dışı Sözleşmeler ve Emeklilik Daire Başkanlığına yapmaları gerekir.