Tüm Yönleri ile İsteğe Bağlı Sigorta
Sosyal güvencenin önemi her geçen gün artıyor. İnsanlar küçük küçük primler ödeyerek hem tüm sağlık hizmetlerinden faydalanabiliyor hem de emekli olduğunda her ay emekli maaşı alabiliyor. Geçmişte işçinin önemini çok kavramadığı, işverenin ise yapmaya meyilli olmadığı sosyal sigorta şimdilerde artık zorunlu. Sigortasız çalışmak veya çalıştırmak yasa kapsamında cezaya tabii. Çalıştığımız süre boyunca hizmet verdiğimiz şirket tarafından sigortamız yatırılır. Fakat işten çıktığımız zamanlarda sigorta primleri yatmadığı için emekli olmak için beklerken, eksik gün ve prim durumlarından dolayı emeklilik gecikebiliyor. Bu durumun önüne geçmek için birtakım çözümler aranıyordu. Daha önce de SGK bünyesinde uygulanan, kişinin isteğine bağlı sigortalı olması şimdilerde çalışmama durumunda ya da 1 ayda tam çalışılamadığı için uygulanarak birçok insanın bu mağduriyetine çözüm oluyor.
İsteğe Bağlı Sigorta Nedir?
Sosyal Güvenlik Kurumu’na bağlı olan sigortalı kişilerin dışında kalan kişilerin isteğine bağlı sigorta yapabilmesi sadece ölüm, malullük ve yaşlılık sigorta mümkündü. 2008 yılından itibaren bu sigorta, genel sigorta kapsamına girdi. Kişiler işten ayrıldıktan sonra sigortalı bir işte çalışıncaya kadar kendi sigortalarını kendileri yatırabiliyor. Tabi bu sigortaların şartları da bulunuyor. Bu sigorta şekli ile kişiler kendi primlerini kendi ödeyerek hem uzun vadeli sigorta kolları hem de genel sağlık sigortasına dahil olabilirler. Bu sayede eksik günlerini isteğe bağlı ödeyerek hastane hizmetlerinden de faydalanabiliyorlar.
Bu sigorta en çok, hastalık durumundan dolayı uzun süre işe gidemeyen kişilerin işine yarıyor. Sigortanın yatmadığı günleri kendileri bu sigorta kapsamında primleri yatırıp mağduriyeti giderebiliyor. Ayrıca öğrenciler yarı zamanlı olarak çalıştıkları yerlerde burs veya kredileri kesilmesin diye sigortalarını yatıramıyorlar ya da eksik yatırmak zorunda kalıyor. Bu sigorta sayesinde öğrenciler ay içinde eksik olan günleri kendileri yatırarak primlerini tamamlayabiliyor.
İsteğe Bağlı Sigorta Başvuru Şartları ve Evrakları
SGK bünyesinde kendi isteğiniz ile sigorta yaptırabilmek için bazı şartlar bulunur. Bunlar;
- 18 yaşına basmış olmak,
- Kendi sigortası nedeniyle aylık bağlanmamış olmak,
- 5510 sayılı kanunun dahilinde sigortalı olmanın zorunlu olmadığı şekilde çalışmamak ,
- 5510 sayılı kanunun dahilinde 50. maddeye müteakiben bir ay içinde 30 günden az çalışmak veya tam gün çalışmamak, (yarı zamanlı çalışmak)
- İsteğe bağlı sigorta talebi içeren dilekçe ile SGK’ya başvuruda bulunmak.
Bu şartları sağlayan kişiler sigortaya başvurma hakkına sahip olur. İsteğe bağlı sigortalı olmak için kişinin bağlı bulunduğu Sosyal Sigortalar Merkezi birimine başvuru için gitmesi gerekir. Bu sigorta için bazı evrakların da beraberinde götürülmesi gerekir. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde bulunan ”isteğe bağlı sigorta giriş bildirgesi’ ile bağlı olduğu SGK birimine vermesi gerekir. Eğer kişi ikinci defa bu sigortayı başlatmak istiyorsa, sadece sigorta talep dilekçesini götürmesi yeterli olur.
Şartları sağlayan kişilerin başvurusu kabul edildikten sonra SGK ‘nın resmi sisteminde dosyanın kayıt olması ile beraber sigortalılık başlar. Bu tarihten itibaren isteğe bağlı sigorta primi ödeme işlemi için prim hesaplaması yapılır.
İsteğe Bağlı Sigorta Primi Ne Kadar?
İsteğe bağlı sigorta primleri, hesaplama yöntemi ile beraber belirlenir. Sigortanın primleri esas kazancın alt sınırı ile esas kazancın üst sınırı arasında en fazla 6,5 kat olacak şekilde oluşturulur. Sigortalı kişi tarafından belirlenen prim miktarına %32 kadar esas aylık kazanç eklenir. Bu miktarın %20’si malullük, geriye kalan %12’si ise yaşlılık ve ölüm sigortası primleri kapsamında genel sağlık sigortası primlerini oluşturur.
Küçük bir prim hesaplaması yapmak gerekirse;
- 1 Ocak 2016 ile 30 Haziran 2016 arasında ödenmesi gereken sigorta primleri alt sınırı;
32,60 TL * 30 * %32 = 312,96 TL olur.
- 1 Ocak 2016 ile 30 Haziran 2016 arasında ödenmesi gereken sigorta primleri üst sınırı;
212,60 TL * 30 * %32 = 1167,36 TL olur.
Bu sigorta kapsamında yukarıdaki hesaplamadan faydalanarak ne kadar prim ödeyeceğinizi hesaplayabilirsiniz. Bu sigortada aylık primler düzenli olarak ödenmek zorundadır. Bu primler 1 yıl boyunca atlanarak ödendiğinde veya ödenmediğinde yılın sonunda her ay için primlere gecikme zammı uygulanır. Bu durumda 1 yılın sonunda ödenmeyen ayların primleri gecikmeli olarak ödenmek zorunda kalınır.
İsteğe Bağlı Sigorta İle İlgili Diğer Bilgiler
- İsteğe bağlı sigortalı olanlar, Bağ-kur kapsamında sigortalı sayılır. Üstelik bakmakla yükümlü olduğu kişiler varsa bile bu durum değişmez. Bu yüzden genel sağlık sigortasına ait olan primleri de ödemekle yükümlüdür. Bu sigortalıların sağlık hizmetlerini kullanması için 30 gün prim ödemesi gerekir. Daha sonra kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu aile bireylerinin kimlik bilgilerini SGK sağlık sunucusuna kayıt etmesi gerekir. Prim günü 90 günden az olan sigortalı sigortasının bitmesinin ardından 10 gün; 90 günden fazla prim günü olan kişi ise sigortası bittikten sonra 100 gün boyunca tüm sağlık hizmetlerinden faydalanabilir.
- İsteğe bağlı sigortalı olan kişilerin zorunlu sigortadan dolayı prim borcu var ise , isteğe bağlı ödenen primler zorunlu sigorta için ödenmesi gereken prim borçlarının kapatılması için ilgili kuruma aktarılır.
- İşsizlik maaşı alan kişilerin bu sigortayı yapamayacakları savı doğru değildir. Konuya bir düzenleme getirilerek, prim miktarına %32 kadar esas aylık kazanç ödemeleri takdirde bu sigortayı kullanabilirler.
- 30.04.2008 yılından sonra işe girenleri kapsamayan bu sigorta artık hem 4A , 4B VE 4C için de geçerli sayılıyor.
- Bir ay içinde 30 günden az çalışan ve tam gün çalışmayan kişiler işe giriş bildirgesi doldurduktan sonra ikametgah adresinde bulunan SGK merkezine sigorta için başvurabiliyor. Bu sayede bir ayda eksik kalan primlerini bu şekilde tamamlayabiliyor.
- İsteğe bağlı sigortalı olan kişilerin emekliliklerinin hangi kapsamda olacağı da merak konusudur. Son 7 yıl boyunca 4A, 4B veya 4C den hangisinden daha fazla prim yatırılmış ise ondan emekli olunur.
İsteğe Bağlı Sigortanın Sona Ermesi
Bu sigorta aşağıdaki durumlar dahilinde sona erebilir ya da iptal edilebilir. Bunlar;
- Ölen sigortalı kişinin ölüm tarihinden sonra,
- Aylık prim ödeme talebinde olan kişilerde, aylık ödeme hakkı kazandıktan sonraki tarihten itibaren,
- Zorunlu sigortanın başladığı tarihten sonra,
- Primi ödenmiş son günü takiben bu sigorta sona erer.